Thơ
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Nhớ một thuở cùng bao thiếu nữ
Mà nay gò mả, ma rừng.
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Có của nhà vẫn còn ham tơ nhú
Ngồi chẳng yên, hồn dạ cứ vi vu.
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga
Trinh tiết thời nay em mở cửa
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
LỜI BÌNH: Dường như ban đầu khi sáng tác bài thơ này tác giả chỉ có ý định viết chơi. Mái tóc một thời trẻ tuổi nhà thơ đã cùng dan díu với bao nàng thiếu nữ xinh đẹp, thế mà giờ đây:
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Chỉ còn biết ve vãn bên các bà gái goá? Ta hãy đọc đến câu thơ thứ năm:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Buồn đến chảy nước mắt mà đau xót. Nhưng câu thơ tiếp sau thì lại thật thi ca:
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Lời thơ khá uyển chuyển và phong hoa. Tuy nó mô tả những dòng nước mắt lã chã rơi xuống mùa thu của đất trời, nhưng lại tạo thành tứ thơ hay:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Sự chuyển đổi giọng và nhịp của những câu thơ như thế mang nhiều tính nhạc, kết hợp với nghĩa thơ để gây một âm hưởng trong rung cảm của trái tim, đưa thi phẩm trở thành một bản thơ trữ tình thi vị. Những câu thơ rơi được tác giả nhặt lên ấy, hoà với dòng lệ đời chảy xuống mùa thu xao xiết buồn. Một mùa thu của tình yêu muốn được mơn trớn và vuốt ve:
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga...
Đêm Tóc Đá là một bài thơ tình khá lãng mạn, ẩn chứa một nỗi lòng hiu hắt và khát vọng của tuổi hoa niên! Nhưng ngòi bộc phá nổ của bài thơ chính nằm ở trong câu thơ kết, nó chứa chất cả nỗi nhân tình thế thái:
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
Mang ngai vàng là biểu tượng cho quyền lực tối cao thời vua chúa, đặt nó "dưới" cả cái... của đàn bà? Một câu thơ rất Hồ Xuân Hương, cay độc. Văn thơ thường mượn xưa nói nay, không phải nó chỉ ám chỉ mỗi ngày xưa mà còn về cả hôm nay. Suy cho cùng chẳng cái gì bằng “cái ấy” của đàn bà. Ý trong nghĩa đen, là khởi điểm cho cả chính trị và triết học!
Nhưng về nghĩa bóng, câu thơ bộc lộ một ý nghĩa phản biện xã hội. Chính câu thơ kết như thế đã nâng tầm vóc thi phầm Đêm Tóc Đá cao lên trong hàng bậc của thi ca.
NGỌC BÍCH
Trích tập "Phê bình & tiểu luận thi ca Phạm Ngọc Thái" 2013.
Anh còn nhớ mùa thu không anh nhỉ
Lượt xem: 19826
19/12/2014 17:12
anh còn nhớ mùa Thu không anh nhỉ
chẳng ngại ngùng đầu ngả nhẹ vai thương
mặt nước Thu êm ả áng mây hường
sao cay mắt, lệ Thu nhòa nổi nhớ ?
Ảo mộng vẫn giăng ngang
Lượt xem: 15986
19/12/2014 17:10
Nắng vẫn gác trên vầng mây tím nhạt
Gió vẫn lùa vào góc trời những áng mây
Trên con đường đượm bóng mát những hàng cây
Sao vắng bóng tà áo yêu người thuở ấy
Bài thơ cho ngày hai mươi tháng một năm hai ngàn không trăm mười
Lượt xem: 13747
19/12/2014 17:08
mười sáu cộng bảy cộng năm cộng năm
ba mươi ba năm cho bốn người tuổi trẻ
cả bốn người chắc chưa ai mất mẹ
thêm bốn trái tim trĩu nặng nỗi buồn
Bao giờ 2
Lượt xem: 13668
19/12/2014 17:07
bao giờ ta hết chờ nhau
tình theo năm tháng trôi mau quên về
bao giờ ta trọn câu thề
tay mơn môi mọng soi mê nắng vàng
Bất công
Lượt xem: 20412
19/12/2014 17:07
bắt thang lên hỏi ông trời
sao tui chẳng thấy em nào iu tui
sáng chiều một bóng lũi lùi
cơm thiu canh lạnh chẳng dzzzui tí nào
Bến vắng, sầu thu
Lượt xem: 17356
19/12/2014 17:05
Ôi, thu sang
Nhìn em luyến lưu từng ngày
Mang tình ai
Ngày tháng qua mỏi mòn chờ héo hắt
Bụi bám cả đời tôi
Lượt xem: 16507
19/12/2014 17:05
những bước tình đã lỡ
vết thương lòng chưa phai
mỗi người xuôi mỗi ngả
chỉ còn tôi và tôi
Chẳng có gì
Lượt xem: 25579
19/12/2014 17:04
Chẳng có gì
Chỉ là thơì gian thoảng nhẹ
Chẳng có gì
Chỉ là hạnh phúc thoáng qua
Chiều buồn
Lượt xem: 18090
19/12/2014 17:02
chiều hôm qua tự dưng buồn man mác
khói café lơ lửng khuấy thời gian
gió vi vu cành thông buông pháo tuyết
lá lìa cành lỡ hẹn với tàn thu
Chiều hôm nay áo vàng xa muôn dặm
Lượt xem: 24739
19/12/2014 17:01
cũng chẳng phải hay vô tình như gió
dứt lá vàng để cành trụi sương thu
cũng chẳng phải như mây hay hờ hũng
nhẹ trôi đi dù nức nở trăng mờ
Hiển thị 1181 - 1190 tin trong 2681 kết quả