Thơ
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Nhớ một thuở cùng bao thiếu nữ
Mà nay gò mả, ma rừng.
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Có của nhà vẫn còn ham tơ nhú
Ngồi chẳng yên, hồn dạ cứ vi vu.
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga
Trinh tiết thời nay em mở cửa
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
LỜI BÌNH: Dường như ban đầu khi sáng tác bài thơ này tác giả chỉ có ý định viết chơi. Mái tóc một thời trẻ tuổi nhà thơ đã cùng dan díu với bao nàng thiếu nữ xinh đẹp, thế mà giờ đây:
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Chỉ còn biết ve vãn bên các bà gái goá? Ta hãy đọc đến câu thơ thứ năm:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Buồn đến chảy nước mắt mà đau xót. Nhưng câu thơ tiếp sau thì lại thật thi ca:
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Lời thơ khá uyển chuyển và phong hoa. Tuy nó mô tả những dòng nước mắt lã chã rơi xuống mùa thu của đất trời, nhưng lại tạo thành tứ thơ hay:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Sự chuyển đổi giọng và nhịp của những câu thơ như thế mang nhiều tính nhạc, kết hợp với nghĩa thơ để gây một âm hưởng trong rung cảm của trái tim, đưa thi phẩm trở thành một bản thơ trữ tình thi vị. Những câu thơ rơi được tác giả nhặt lên ấy, hoà với dòng lệ đời chảy xuống mùa thu xao xiết buồn. Một mùa thu của tình yêu muốn được mơn trớn và vuốt ve:
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga...
Đêm Tóc Đá là một bài thơ tình khá lãng mạn, ẩn chứa một nỗi lòng hiu hắt và khát vọng của tuổi hoa niên! Nhưng ngòi bộc phá nổ của bài thơ chính nằm ở trong câu thơ kết, nó chứa chất cả nỗi nhân tình thế thái:
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
Mang ngai vàng là biểu tượng cho quyền lực tối cao thời vua chúa, đặt nó "dưới" cả cái... của đàn bà? Một câu thơ rất Hồ Xuân Hương, cay độc. Văn thơ thường mượn xưa nói nay, không phải nó chỉ ám chỉ mỗi ngày xưa mà còn về cả hôm nay. Suy cho cùng chẳng cái gì bằng “cái ấy” của đàn bà. Ý trong nghĩa đen, là khởi điểm cho cả chính trị và triết học!
Nhưng về nghĩa bóng, câu thơ bộc lộ một ý nghĩa phản biện xã hội. Chính câu thơ kết như thế đã nâng tầm vóc thi phầm Đêm Tóc Đá cao lên trong hàng bậc của thi ca.
NGỌC BÍCH
Trích tập "Phê bình & tiểu luận thi ca Phạm Ngọc Thái" 2013.
Buồn chi
Lượt xem: 17401
19/12/2014 19:38
Buồn chi một giấc mộng đời
Uống say say để mà cười thế gian
Cười no rồi lại ngâm tràn
Mấy câu thơ đã cưu mang những ngày
Cảm nhận sông Trà
Lượt xem: 20532
19/12/2014 19:37
I. Tôi lặng ngắm một trời sao lồng lộng
Nghe gió ngàn tha thiết chạy trên sông
Mùi rêu cỏ với hương cau đầm đậm
Tiếng ai hò nghe chạnh nỗi chờ mong
Chiều
Lượt xem: 26652
19/12/2014 19:35
Anh nhìn thấy chiều lên trên bóng lá
Dưới chân em hờ hững dẫm lên rồi
Biết bao người trơ hồn như phiến đá
Hờ hửng chờ định mệnh bước dần qua.
Đêm
Lượt xem: 39053
19/12/2014 19:35
Em ngồi khóc bên bờ sông nước dậy
Anh dong thuyền đi hớt bọt phiêu du
Lá mấy cánh bay về đây rất vội
Sao trời em rụng xuống một khoang đầy
Đêm cuối năm
Lượt xem: 27791
19/12/2014 19:34
Đêm cuối năm giờ ở Đồng Nai
Đất Suối Cát gió lùa khô khốc
Xin cảm tạ đất người lượng rộng
Cảm tạ đời hải giác thiên nhai.
Đêm không ngủ
Lượt xem: 19504
19/12/2014 19:32
Đêm không ngủ bập bềnh nghe sóng vỗ
Gió ngàn khơi về rủ lá dương bay
Khe khẻ bước bóng trăng quỳ trước ngỏ
Vài cánh dơi chao động mái hiên ngoài.
Đêm Nha Trang
Lượt xem: 29049
19/12/2014 19:31
Sóng ru trên đỉnh hồn ta
Đêm Nha Trang cũng mù sa phủ mờ
Gió ru từng cánh dừa trơ
Ta đi bước vắng hửng hờ dấu chân
Đêm Sài Gòn
Lượt xem: 34689
19/12/2014 19:30
Ta về trở lại thành đô
Đêm Sài gòn cũng phủ mờ phấn hương
Người con gái đứng bên đường
Phơi bờ ngực trắng ngã nghiêng đợi chờ
Độc ẩm (uống rượu chiều đông)
Lượt xem: 16273
19/12/2014 19:29
Chiều xuống buồn tình ta uống rượu
Nhưng tiền không đủ một cơn say
Sầu Đông mây cũng lưng chừng phủ
Tám cõi kiền khôn buốt heo may
Em có bao giờ
Lượt xem: 40381
19/12/2014 19:28
Em có bao giờ em lắng nghe
Tiếng của lá rơi những trưa hè
Cây khế nhà anh buồn như liễu
Vài cánh chim sâu động giấc hoè
Hiển thị 1141 - 1150 tin trong 2681 kết quả