Thơ
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Nhớ một thuở cùng bao thiếu nữ
Mà nay gò mả, ma rừng.
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Có của nhà vẫn còn ham tơ nhú
Ngồi chẳng yên, hồn dạ cứ vi vu.
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga
Trinh tiết thời nay em mở cửa
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
LỜI BÌNH: Dường như ban đầu khi sáng tác bài thơ này tác giả chỉ có ý định viết chơi. Mái tóc một thời trẻ tuổi nhà thơ đã cùng dan díu với bao nàng thiếu nữ xinh đẹp, thế mà giờ đây:
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Chỉ còn biết ve vãn bên các bà gái goá? Ta hãy đọc đến câu thơ thứ năm:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Buồn đến chảy nước mắt mà đau xót. Nhưng câu thơ tiếp sau thì lại thật thi ca:
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Lời thơ khá uyển chuyển và phong hoa. Tuy nó mô tả những dòng nước mắt lã chã rơi xuống mùa thu của đất trời, nhưng lại tạo thành tứ thơ hay:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Sự chuyển đổi giọng và nhịp của những câu thơ như thế mang nhiều tính nhạc, kết hợp với nghĩa thơ để gây một âm hưởng trong rung cảm của trái tim, đưa thi phẩm trở thành một bản thơ trữ tình thi vị. Những câu thơ rơi được tác giả nhặt lên ấy, hoà với dòng lệ đời chảy xuống mùa thu xao xiết buồn. Một mùa thu của tình yêu muốn được mơn trớn và vuốt ve:
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga...
Đêm Tóc Đá là một bài thơ tình khá lãng mạn, ẩn chứa một nỗi lòng hiu hắt và khát vọng của tuổi hoa niên! Nhưng ngòi bộc phá nổ của bài thơ chính nằm ở trong câu thơ kết, nó chứa chất cả nỗi nhân tình thế thái:
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
Mang ngai vàng là biểu tượng cho quyền lực tối cao thời vua chúa, đặt nó "dưới" cả cái... của đàn bà? Một câu thơ rất Hồ Xuân Hương, cay độc. Văn thơ thường mượn xưa nói nay, không phải nó chỉ ám chỉ mỗi ngày xưa mà còn về cả hôm nay. Suy cho cùng chẳng cái gì bằng “cái ấy” của đàn bà. Ý trong nghĩa đen, là khởi điểm cho cả chính trị và triết học!
Nhưng về nghĩa bóng, câu thơ bộc lộ một ý nghĩa phản biện xã hội. Chính câu thơ kết như thế đã nâng tầm vóc thi phầm Đêm Tóc Đá cao lên trong hàng bậc của thi ca.
NGỌC BÍCH
Trích tập "Phê bình & tiểu luận thi ca Phạm Ngọc Thái" 2013.
Giao thừa năm Mậu Ngọ 1978
Lượt xem: 14247
19/12/2014 19:27
Năm nay hai mươi chín tuổi rồi
Giật mình tôi nghĩ đến thằng tôi
Mười năm lận đận không đâu cả
Mấy độ thăng trầm chỉ thiệt thôi
Giật mình
Lượt xem: 20131
19/12/2014 19:25
Hai mươi chín năm nửa cuộc đời
Lần tay tính lại thử mà coi
Mười năm mòn gót tình chân lý
Bảy bận ngồi tù vọng bóng khơi
Giữa mùa cơ cực
Lượt xem: 19329
19/12/2014 19:25
Ta đang sống giữa một mùa cơ cực
Vợ tảo tần con chi chít nhóc nheo
Cha mẹ già bóng chiều ngã hắt hiu
Vách đất nhà tranh phạt phờ mưa gió
Hư không
Lượt xem: 22864
19/12/2014 19:24
Ta ngồi nói chuyện với hư không
Gió về trong suối tóc em bồng
Ta nghe em thở trong hơi gió
Gió vắng hoang vu đến lạ lùng
Khóc bạn
Lượt xem: 21547
19/12/2014 19:22
Tặng hương hồn Ngô văn Quốc Việt
Hai mươi mốt tuổi một cuộc đời
Ra đi sao vội thế Việt ơi!
Sách vở nghiên sầu chưa ráo mực
Văn chương bút hận há phai lời
Không lời
Lượt xem: 26801
19/12/2014 19:21
Bốn biển đã đong đầy nước mắt
Nhân loại ơi! Thế kỷ ngất ngư rồi
Tự do đâu? Vẫn âm u trời đất
Xích xiềng khua khua mãi những đêm tù
Lại đi Nam
Lượt xem: 24760
19/12/2014 19:20
Từ biển cát ta lại vào Suối Cát
Sông núi mờ xanh hề gót lãng du
Một góc trời Nam trắng xóa mưa thu
Chợt ngoảnh lại quê hương chừ xa lắc
Lại một đêm không ngủ
Lượt xem: 23936
19/12/2014 19:18
Bóng trăng vừa lấp ló
Trông ra đã lặn rồi
Còn bóng mây thiên cổ
Ngập ngừng chẳng muốn trôi
Ly rượu cuối năm
Lượt xem: 22576
19/12/2014 19:17
(Uống rượu với bạn tại chợ Đủi-Q3-SG71)
Chiều cuối năm buồn ra Chợ Đủi
Ta mời ta những ly rượu đầy
Quên quên hết trò đời dâu bể
Với nỗi sầu vạn kiếp khôn khuây
Mới biết
Lượt xem: 23088
19/12/2014 19:16
Anh mới biết bây giờ anh mới biết
Chuyện tình yêu vẫn là chuyện muôn đời
Tìm đến nhau bằng khoảng cách mù khơi
Trong cay đắng mặt trời buồn rét lạnh
Hiển thị 1151 - 1160 tin trong 2681 kết quả