Thơ
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Nhớ một thuở cùng bao thiếu nữ
Mà nay gò mả, ma rừng.
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Có của nhà vẫn còn ham tơ nhú
Ngồi chẳng yên, hồn dạ cứ vi vu.
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga
Trinh tiết thời nay em mở cửa
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
LỜI BÌNH: Dường như ban đầu khi sáng tác bài thơ này tác giả chỉ có ý định viết chơi. Mái tóc một thời trẻ tuổi nhà thơ đã cùng dan díu với bao nàng thiếu nữ xinh đẹp, thế mà giờ đây:
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Chỉ còn biết ve vãn bên các bà gái goá? Ta hãy đọc đến câu thơ thứ năm:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Buồn đến chảy nước mắt mà đau xót. Nhưng câu thơ tiếp sau thì lại thật thi ca:
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Lời thơ khá uyển chuyển và phong hoa. Tuy nó mô tả những dòng nước mắt lã chã rơi xuống mùa thu của đất trời, nhưng lại tạo thành tứ thơ hay:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Sự chuyển đổi giọng và nhịp của những câu thơ như thế mang nhiều tính nhạc, kết hợp với nghĩa thơ để gây một âm hưởng trong rung cảm của trái tim, đưa thi phẩm trở thành một bản thơ trữ tình thi vị. Những câu thơ rơi được tác giả nhặt lên ấy, hoà với dòng lệ đời chảy xuống mùa thu xao xiết buồn. Một mùa thu của tình yêu muốn được mơn trớn và vuốt ve:
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga...
Đêm Tóc Đá là một bài thơ tình khá lãng mạn, ẩn chứa một nỗi lòng hiu hắt và khát vọng của tuổi hoa niên! Nhưng ngòi bộc phá nổ của bài thơ chính nằm ở trong câu thơ kết, nó chứa chất cả nỗi nhân tình thế thái:
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
Mang ngai vàng là biểu tượng cho quyền lực tối cao thời vua chúa, đặt nó "dưới" cả cái... của đàn bà? Một câu thơ rất Hồ Xuân Hương, cay độc. Văn thơ thường mượn xưa nói nay, không phải nó chỉ ám chỉ mỗi ngày xưa mà còn về cả hôm nay. Suy cho cùng chẳng cái gì bằng “cái ấy” của đàn bà. Ý trong nghĩa đen, là khởi điểm cho cả chính trị và triết học!
Nhưng về nghĩa bóng, câu thơ bộc lộ một ý nghĩa phản biện xã hội. Chính câu thơ kết như thế đã nâng tầm vóc thi phầm Đêm Tóc Đá cao lên trong hàng bậc của thi ca.
NGỌC BÍCH
Trích tập "Phê bình & tiểu luận thi ca Phạm Ngọc Thái" 2013.
Một thoáng hương xưa
Lượt xem: 18076
17/12/2014 20:16
Nón bài thơ biết có còn duyên dáng
Ngày chia tay cánh phượng rũ mơ màng
Thương tóc mây quyện trong tà áo trắng
Tiếng guốc nào còn gõ nhịp thời gian
Thẹn thùng cô gái huế
Lượt xem: 13666
17/12/2014 20:16
Em - cô gái miền trung thôn Vỹ Dạ
Mới vào Nam nên vẫn nón bài thơ
Nắng nghiêng che hay đứng lặng thẫn thờ
Khi ai đến làm quen bên phượng vĩ.
Phiên toà ô nhục
Lượt xem: 22472
17/12/2014 20:15
Một phiên toà không hề có công lý
Những con người cũng chẳng có lương tâm
Những trái tim đang mắc bịnh tâm thần
Nào phân biệt tiếng lòng cho nhân bản
Những ngày mưa tháng sáu
Lượt xem: 19280
17/12/2014 20:14
Những ngày mưa cuối tháng sáu Sacramento 2013
Tôi ngồi đây với khung trời tháng sáu
Cơn mưa nào làm ướt một đôi nơi
Nắng không về nên bóng cũng ngừng trôi
Mưa tháng sáu ướt tóc nàng mùa hạ
Những mảnh đời.......
Lượt xem: 23542
17/12/2014 20:13
Những Mảnh Đời.......
Không khỏi xót xa _ chạnh lòng khi nhìn thấy những hình ảnh của các em trẻ thơ ở Việt Nam bị những chứng bịnh nan y mà gia đình không có tài chính để chửa trị, sự sống như sợi chỉ treo mành, chỉ còn biết nhờ sự kêu gọi của những đài truyền hình và những người có lòng hảo tâm
Mặt trời trong mưa đổ vọng tiếng quê hương
Lượt xem: 18840
17/12/2014 20:11
Nói đi anh còn gì im tiếng mãi
Nước Việt Nam đâu phải của riêng ai
Trống Mê Linh còn in dáng trang đài
Hồn Trưng Vương hào hùng theo trang sử
Quê hương trong từng giọt đắng
Lượt xem: 20640
17/12/2014 20:10
Tôi tặng anh một bài thơ mộc mạc
Những nghĩa từ thao thức đêm trắng đêm
Lá vàng rơi hiu hắt bên cạnh thềm
Và bỗng chợt ru hồn mình thi sĩ
Những bàn chân trái_phải
Lượt xem: 30791
17/12/2014 20:09
Anh từ chối chủ nghĩa của cộng sản
Anh bảo rằng yêu tổ quốc_quê hương
Anh đấu tranh hô khẩu hiệu xuống đường
Cũng chính anh giúp đảng thêm ngoại tệ
Nhỏ vẫn còn... nhỏ
Lượt xem: 28942
17/12/2014 20:08
Xe nước mía bên cổng trường còn đó
Áo trắng nào nhớ quá dáng thân quen
Nhỏ thẹn thùng Nhỏ nói ....Nhỏ không tên
Nhỏ không tên thôi đừng theo hỏi nữa
Nước mắt người tình
Lượt xem: 23296
17/12/2014 19:56
Hồng hồng mấy giọt mưa hoa
Xanh xanh mấy giọt sương sa mắt huyền
Hiển thị 1751 - 1760 tin trong 2681 kết quả