Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Nhớ một thuở cùng bao thiếu nữ
Mà nay gò mả, ma rừng.
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Có của nhà vẫn còn ham tơ nhú
Ngồi chẳng yên, hồn dạ cứ vi vu.
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga
Trinh tiết thời nay em mở cửa
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
LỜI BÌNH: Dường như ban đầu khi sáng tác bài thơ này tác giả chỉ có ý định viết chơi. Mái tóc một thời trẻ tuổi nhà thơ đã cùng dan díu với bao nàng thiếu nữ xinh đẹp, thế mà giờ đây:
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Chỉ còn biết ve vãn bên các bà gái goá? Ta hãy đọc đến câu thơ thứ năm:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Buồn đến chảy nước mắt mà đau xót. Nhưng câu thơ tiếp sau thì lại thật thi ca:
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Lời thơ khá uyển chuyển và phong hoa. Tuy nó mô tả những dòng nước mắt lã chã rơi xuống mùa thu của đất trời, nhưng lại tạo thành tứ thơ hay:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Sự chuyển đổi giọng và nhịp của những câu thơ như thế mang nhiều tính nhạc, kết hợp với nghĩa thơ để gây một âm hưởng trong rung cảm của trái tim, đưa thi phẩm trở thành một bản thơ trữ tình thi vị. Những câu thơ rơi được tác giả nhặt lên ấy, hoà với dòng lệ đời chảy xuống mùa thu xao xiết buồn. Một mùa thu của tình yêu muốn được mơn trớn và vuốt ve:
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga...
Đêm Tóc Đá là một bài thơ tình khá lãng mạn, ẩn chứa một nỗi lòng hiu hắt và khát vọng của tuổi hoa niên! Nhưng ngòi bộc phá nổ của bài thơ chính nằm ở trong câu thơ kết, nó chứa chất cả nỗi nhân tình thế thái:
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
Mang ngai vàng là biểu tượng cho quyền lực tối cao thời vua chúa, đặt nó "dưới" cả cái... của đàn bà? Một câu thơ rất Hồ Xuân Hương, cay độc. Văn thơ thường mượn xưa nói nay, không phải nó chỉ ám chỉ mỗi ngày xưa mà còn về cả hôm nay. Suy cho cùng chẳng cái gì bằng “cái ấy” của đàn bà. Ý trong nghĩa đen, là khởi điểm cho cả chính trị và triết học!
Nhưng về nghĩa bóng, câu thơ bộc lộ một ý nghĩa phản biện xã hội. Chính câu thơ kết như thế đã nâng tầm vóc thi phầm Đêm Tóc Đá cao lên trong hàng bậc của thi ca.
NGỌC BÍCH
Trích tập "Phê bình & tiểu luận thi ca Phạm Ngọc Thái" 2013.
Những trái tim chân lý
Lượt xem: 24033
17/12/2014 21:03
Tôi hỏi em năm nay bao nhiêu tuổi
Mà mặn mà tình nghĩa với quê hương
Lá cờ mang trên chiếc áo tha phương
Em đấu tranh nơi không còn công lý
Chiếc lá vàng rơi
Lượt xem: 22064
17/12/2014 21:02
Giá buốt bàn tay gió lạnh qua
Lá thu xơ xác trước hiên nhà
Đêm qua chiếc lá sau cùng đã
Trút hết hơi tàn.....anh xót xa
Bài thơ tình cuối
Lượt xem: 23054
17/12/2014 21:01
Em yêu anh bằng tình yêu thứ nhất
Đấy phải rồi chỉ một anh mà thôi
Trong đêm khuya trăn trở giấc mơ đời
Làm sao ngủ anh sợ mình đánh mất
Phượng đỏ sân trường
Lượt xem: 16871
17/12/2014 21:00
Thương nhớ quá những ngày xưa kỷ niệm
Có con đường và lắm lá me bay
Chiều từng chiều nắng ngã xuống bờ vai
Ta, mi, hắn sánh bước nhau tan học
Trên phiến đá sầu
Lượt xem: 27239
17/12/2014 21:00
Nếu hai ta hóa đá
Mãi bên nhau trên vùng đất sâu
Đếm những giọt mưa sầu
Tình yêu có chôn vùi theo ngày tháng
Tấm vé số còn lại
Lượt xem: 24571
17/12/2014 20:59
Em lang thang bước qua từng con phố
Bán sang giàu may mắn cho người ta
Buổi cơm trưa vỏn vẹn khúc bánh mì
Chén nước lã xin người...em uống vội
Hoa phượng ngày xưa
Lượt xem: 30414
17/12/2014 20:58
Ngồi buồn nhớ lại tuổi thơ
Nhớ ngày xưa có con đò ven sông
sân trường có bóng phượng hồng
Nhớ em ngày ấy mắt long lanh cười
Hương trăng
Lượt xem: 29194
17/12/2014 20:57
Lẳng lơ một ánh trăng vàng
Trong đêm lấp lánh muôn ngàn vì sao
Hai đứa ngồi sát bên nhau
Hương trăng thoang thỏang len vào tóc em
Những vòng quay kỷ niệm
Lượt xem: 21796
17/12/2014 20:57
Chiếc xe đạp những vòng quay năm cũ
Mối tình đầu áo trắng thuở ngây thơ
Tôi ngu ngơ vụng dại tuổi học trò
Buổi tan học theo em từng con phố
Còn chút gì cho nhau
Lượt xem: 20620
17/12/2014 20:56
Những chồng thư cũ trả cho tôi
Chuyện của ngày xưa lỡ làng rồi
Thôi thế là thôi tình chỉ thế
Xa cách muôn đời em với tôi
Hiển thị 1711 - 1720 tin trong 2681 kết quả