Thơ
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Nhớ một thuở cùng bao thiếu nữ
Mà nay gò mả, ma rừng.
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Có của nhà vẫn còn ham tơ nhú
Ngồi chẳng yên, hồn dạ cứ vi vu.
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga
Trinh tiết thời nay em mở cửa
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
LỜI BÌNH: Dường như ban đầu khi sáng tác bài thơ này tác giả chỉ có ý định viết chơi. Mái tóc một thời trẻ tuổi nhà thơ đã cùng dan díu với bao nàng thiếu nữ xinh đẹp, thế mà giờ đây:
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Chỉ còn biết ve vãn bên các bà gái goá? Ta hãy đọc đến câu thơ thứ năm:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Buồn đến chảy nước mắt mà đau xót. Nhưng câu thơ tiếp sau thì lại thật thi ca:
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Lời thơ khá uyển chuyển và phong hoa. Tuy nó mô tả những dòng nước mắt lã chã rơi xuống mùa thu của đất trời, nhưng lại tạo thành tứ thơ hay:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Sự chuyển đổi giọng và nhịp của những câu thơ như thế mang nhiều tính nhạc, kết hợp với nghĩa thơ để gây một âm hưởng trong rung cảm của trái tim, đưa thi phẩm trở thành một bản thơ trữ tình thi vị. Những câu thơ rơi được tác giả nhặt lên ấy, hoà với dòng lệ đời chảy xuống mùa thu xao xiết buồn. Một mùa thu của tình yêu muốn được mơn trớn và vuốt ve:
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga...
Đêm Tóc Đá là một bài thơ tình khá lãng mạn, ẩn chứa một nỗi lòng hiu hắt và khát vọng của tuổi hoa niên! Nhưng ngòi bộc phá nổ của bài thơ chính nằm ở trong câu thơ kết, nó chứa chất cả nỗi nhân tình thế thái:
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
Mang ngai vàng là biểu tượng cho quyền lực tối cao thời vua chúa, đặt nó "dưới" cả cái... của đàn bà? Một câu thơ rất Hồ Xuân Hương, cay độc. Văn thơ thường mượn xưa nói nay, không phải nó chỉ ám chỉ mỗi ngày xưa mà còn về cả hôm nay. Suy cho cùng chẳng cái gì bằng “cái ấy” của đàn bà. Ý trong nghĩa đen, là khởi điểm cho cả chính trị và triết học!
Nhưng về nghĩa bóng, câu thơ bộc lộ một ý nghĩa phản biện xã hội. Chính câu thơ kết như thế đã nâng tầm vóc thi phầm Đêm Tóc Đá cao lên trong hàng bậc của thi ca.
NGỌC BÍCH
Trích tập "Phê bình & tiểu luận thi ca Phạm Ngọc Thái" 2013.
Người dưng - Mưa hạ - Trắng đêm (Mưa hạ)
Lượt xem: 19220
17/12/2014 20:42
Ước gì trở lại ngày xưa
Chân vui chim sáo giữa mùa phượng rơi
Nhìn em không nói nên lời
Cơn mưa mùa hạ gần môi, thế là..........
Nhớ em hãy giữ trong lòng
Lượt xem: 25790
17/12/2014 20:41
Anh đừng nhắc nữa mà chi
Chuyện ngày xưa ấy còn gì nữa đâu
Như con nước chảy qua cầu
Định trong con mệnh chuyến tàu sân ga
Hoa bưởi ngày xưa
Lượt xem: 21395
17/12/2014 20:40
Lâu lắm rồi chưa về thăm quê ngoại
Nơi một thời nuôi lớn tuổi thơ tôi
Những buổi chiều đi nhặt hoa bưởi rơi
Đem về ướp hương trà bằng nụ trắng
Mắt huế xưa
Lượt xem: 28690
17/12/2014 20:39
Em còn nhớ Huế xưa không
Chiều mưa rơi ướt phượng hồng hoa mơ
Thẹn thuồng nghiêng nón bài thơ
Đôi tà áo trắng bây giờ nơi đâu
Vòng xe học trò
Lượt xem: 26754
17/12/2014 20:38
Hôm nay phượng đỏ rực trời
Chở nhau khúc khích tiếng cười ngây ngô
Những vòng xe của học trò
Anh đạp đằng trước em ngồi yên sau
Bóng trăng gầy - Tương tư trăng
Lượt xem: 31604
17/12/2014 20:37
Một bóng trăng gầy thương nhớ ai
Canh khuya thao thức với đêm dài
Làm sao khô hết dòng tâm sự
Trả lại cho đời áng mây bay
Bóng dừa bến tre
Lượt xem: 19527
17/12/2014 20:36
Chiếc áo dài màu trắng
Ngập ngừng nón nghiêng che
Con đường ngập hoa nắng
Đẹp bóng dừa Bến Tre
Quê hương màu hoa nắng
Lượt xem: 22006
17/12/2014 20:35
Quê hương ơi buồn trong trang lịch sử
Những thăng trầm của đất nước Việt Nam
Giặc phương Bắc luôn để dạ manh tâm
Muốn chúng ta trở thành dân vong bản
Mù u quê ngoại
Lượt xem: 21159
17/12/2014 20:34
Tôi trở về thăm miền quê sông nước
Nơi một thời nuôi lớn tuổi thơ xưa
Những ngày hè cùng chúng bạn ban trưa
Đi hái trái mù u làm chong chóng
Huế của người yêu
Lượt xem: 24006
17/12/2014 20:28
Anh quen em và được thăm xứ Huế
Nghe điệu hò câu hát bến Văn Lâu
Tràng Tiền ơi tha thiết mấy nhịp cầu
Dòng sông Hương lửng lờ con nước chảy
Hiển thị 1731 - 1740 tin trong 2681 kết quả