Thơ
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Nhớ một thuở cùng bao thiếu nữ
Mà nay gò mả, ma rừng.
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Có của nhà vẫn còn ham tơ nhú
Ngồi chẳng yên, hồn dạ cứ vi vu.
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga
Trinh tiết thời nay em mở cửa
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
LỜI BÌNH: Dường như ban đầu khi sáng tác bài thơ này tác giả chỉ có ý định viết chơi. Mái tóc một thời trẻ tuổi nhà thơ đã cùng dan díu với bao nàng thiếu nữ xinh đẹp, thế mà giờ đây:
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Chỉ còn biết ve vãn bên các bà gái goá? Ta hãy đọc đến câu thơ thứ năm:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Buồn đến chảy nước mắt mà đau xót. Nhưng câu thơ tiếp sau thì lại thật thi ca:
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Lời thơ khá uyển chuyển và phong hoa. Tuy nó mô tả những dòng nước mắt lã chã rơi xuống mùa thu của đất trời, nhưng lại tạo thành tứ thơ hay:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Sự chuyển đổi giọng và nhịp của những câu thơ như thế mang nhiều tính nhạc, kết hợp với nghĩa thơ để gây một âm hưởng trong rung cảm của trái tim, đưa thi phẩm trở thành một bản thơ trữ tình thi vị. Những câu thơ rơi được tác giả nhặt lên ấy, hoà với dòng lệ đời chảy xuống mùa thu xao xiết buồn. Một mùa thu của tình yêu muốn được mơn trớn và vuốt ve:
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga...
Đêm Tóc Đá là một bài thơ tình khá lãng mạn, ẩn chứa một nỗi lòng hiu hắt và khát vọng của tuổi hoa niên! Nhưng ngòi bộc phá nổ của bài thơ chính nằm ở trong câu thơ kết, nó chứa chất cả nỗi nhân tình thế thái:
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
Mang ngai vàng là biểu tượng cho quyền lực tối cao thời vua chúa, đặt nó "dưới" cả cái... của đàn bà? Một câu thơ rất Hồ Xuân Hương, cay độc. Văn thơ thường mượn xưa nói nay, không phải nó chỉ ám chỉ mỗi ngày xưa mà còn về cả hôm nay. Suy cho cùng chẳng cái gì bằng “cái ấy” của đàn bà. Ý trong nghĩa đen, là khởi điểm cho cả chính trị và triết học!
Nhưng về nghĩa bóng, câu thơ bộc lộ một ý nghĩa phản biện xã hội. Chính câu thơ kết như thế đã nâng tầm vóc thi phầm Đêm Tóc Đá cao lên trong hàng bậc của thi ca.
NGỌC BÍCH
Trích tập "Phê bình & tiểu luận thi ca Phạm Ngọc Thái" 2013.
Ngọn đuốc Mẹ Việt Nam
Lượt xem: 26090
17/12/2014 21:42
Ngọn đuốc ấy thấp lên từ tâm khảm
Đốt bạo tàn cho tiếng nói tự do
Mẹ Việt Nam ấp ủ những cánh cò
Thương đàn con đang tìm đường công lý
Khi nỗi nhớ đi hoang
Lượt xem: 14670
17/12/2014 21:41
Đây vần thơ viết cho em
Ngoài kia lá đổ bên thềm sương giăng
Vào lòng một nửa vầng trăng
Để nghe thao thức những lần xa nhau
Đằng sau ly cà phê đắng
Lượt xem: 12539
17/12/2014 21:41
Trời vào thu lá vàng bay xuống phố
Quán bên đường giọt đắng tách cà phê
Có một người ngồi đó lạnh lòng se
Từng giọt sương trên vai buồn viễn xứ
Ông lão bán chuối
Lượt xem: 18126
17/12/2014 21:40
Dắt xe trên phố đông người
Một ông lão với nụ cười xa xăm
Tuổi đời cũng sắp tám lăm
Chiếc xe đạp cũ bàn chân có mòn
Thương ca hồn Việt
Lượt xem: 27986
17/12/2014 21:39
Xin đừng quên mình da vàng máu đỏ
Giống Lạc Hồng con cháu mẹ Âu Cơ
Xin đừng quên để làm kẻ hững hờ
Mà quê hương đang thiếu người trở lại
Mùa đông kỷ niệm
Lượt xem: 14326
17/12/2014 21:38
Chừng như lạnh giá hồn tôi
Tiếng chuông còn đó trong lời thánh ca
Đêm huyền thoại của ngày xa
Nghe thời gian có nhớ qua cõi lòng
Cơm hến buồn của Huế
Lượt xem: 20102
17/12/2014 21:37
Em trở lại với tay bồng tay dắt
Ngang qua vườn ngày tháng của tuổi thơ
Hàng me xưa đã nhạt lối mong chờ
Con chuồn chuồn nghiêng mình chao đôi cánh
Nhạt nhoà mưa kỷ niệm
Lượt xem: 16741
17/12/2014 21:36
Thương mái tóc còn thơm mùi giấc ngủ
Chưa một lần ai vuốt qua bàn tay
Em để dài hờ hững qua bờ vai
Cơn gió hôn để lòng anh thầm ước
Còn nỗi nhớ nào quên
Lượt xem: 12847
17/12/2014 21:35
Thương áo tím không còn bên hàng cúc
Em lấy chồng Mạ bắt đó anh ơi
Cơm hến buồn con ruốc nuốt không trôi
Em nhớ anh răng chi mà nhớ rứa
Một chữ hèn
Lượt xem: 28139
17/12/2014 21:06
Thưa Mẹ ơi ! Con thằng hèn nước Việt
Nhìn quân Tàu đang giày xéo quê hương
Nhìn chúng đang nhởn nhơ khắp nẻo đường
Mà đan tâm xem kẻ thù là bạn
Hiển thị 1701 - 1710 tin trong 2681 kết quả