Thơ
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Nhớ một thuở cùng bao thiếu nữ
Mà nay gò mả, ma rừng.
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Có của nhà vẫn còn ham tơ nhú
Ngồi chẳng yên, hồn dạ cứ vi vu.
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga
Trinh tiết thời nay em mở cửa
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
LỜI BÌNH: Dường như ban đầu khi sáng tác bài thơ này tác giả chỉ có ý định viết chơi. Mái tóc một thời trẻ tuổi nhà thơ đã cùng dan díu với bao nàng thiếu nữ xinh đẹp, thế mà giờ đây:
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Chỉ còn biết ve vãn bên các bà gái goá? Ta hãy đọc đến câu thơ thứ năm:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Buồn đến chảy nước mắt mà đau xót. Nhưng câu thơ tiếp sau thì lại thật thi ca:
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Lời thơ khá uyển chuyển và phong hoa. Tuy nó mô tả những dòng nước mắt lã chã rơi xuống mùa thu của đất trời, nhưng lại tạo thành tứ thơ hay:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Sự chuyển đổi giọng và nhịp của những câu thơ như thế mang nhiều tính nhạc, kết hợp với nghĩa thơ để gây một âm hưởng trong rung cảm của trái tim, đưa thi phẩm trở thành một bản thơ trữ tình thi vị. Những câu thơ rơi được tác giả nhặt lên ấy, hoà với dòng lệ đời chảy xuống mùa thu xao xiết buồn. Một mùa thu của tình yêu muốn được mơn trớn và vuốt ve:
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga...
Đêm Tóc Đá là một bài thơ tình khá lãng mạn, ẩn chứa một nỗi lòng hiu hắt và khát vọng của tuổi hoa niên! Nhưng ngòi bộc phá nổ của bài thơ chính nằm ở trong câu thơ kết, nó chứa chất cả nỗi nhân tình thế thái:
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
Mang ngai vàng là biểu tượng cho quyền lực tối cao thời vua chúa, đặt nó "dưới" cả cái... của đàn bà? Một câu thơ rất Hồ Xuân Hương, cay độc. Văn thơ thường mượn xưa nói nay, không phải nó chỉ ám chỉ mỗi ngày xưa mà còn về cả hôm nay. Suy cho cùng chẳng cái gì bằng “cái ấy” của đàn bà. Ý trong nghĩa đen, là khởi điểm cho cả chính trị và triết học!
Nhưng về nghĩa bóng, câu thơ bộc lộ một ý nghĩa phản biện xã hội. Chính câu thơ kết như thế đã nâng tầm vóc thi phầm Đêm Tóc Đá cao lên trong hàng bậc của thi ca.
NGỌC BÍCH
Trích tập "Phê bình & tiểu luận thi ca Phạm Ngọc Thái" 2013.
Những chuyến đi về miền đất thân yêu
Lượt xem: 32054
08/01/2015 08:57
Tôi không kể những chuyện tình đổ vỡ
Tình đầu đời khi gãy rất đau thương.
Trên cành gai tiếng chim ca thảnh thót,
Khúc hót đầu tiên đoạn cuối cuộc đời (1).
Đại Nam quốc sử diễn ca - I. Nhà Hồng Bàng (2879-256 trước TL)
Lượt xem: 17502
08/01/2015 08:56
1. Mở Đầu
2. Kinh Dương-vương
3. Lạc-long-quân và Âu-Cơ
4. Hùng-vương và nước Văn-lang
5. Giao-thiệp với Trung-Hoa
6. Chuyện Phù-Đổng Thiên-vương
7. Chuyện Sơn-tinh và Thủy-tinh
8. Chuyện Chử-Đồng-tử và Tiên-dung
9. Hết đời Hồng-Bàng
Đại Nam quốc sử diễn ca - II. Nhà Thục (258-207 trước TL)
Lượt xem: 14734
08/01/2015 08:53
1. Thần Kim quy giúp vua Thục
2. Trung quốc đánh Âu-Lạc
3. Trọng Thủy và Mị-Châu
4. Triệu-Đà diệt Thục
Đại Nam quốc sử diễn ca - III. Nhà Triệu (207-111 trước TL)
Lượt xem: 32368
08/01/2015 08:51
1. Triệu Vũ vương thần phục nhà Hán
2. Triệu-Văn-vương và Triệu-Minh-vương
3. Cù-thị xin nhập Hán
4. Lữ-Gia phá mưu Cù-Thị
5. Hán đánh Nam-Việt
6. Nhà Triệu mất
Đại Nam quốc sử diễn ca - IV. Nhà Hán và Hai bà Trưng (111 trước TL - 43 sau TL)
Lượt xem: 18813
08/01/2015 08:48
1. Chính sách nhà Tây Hán
2. Hai bà Trưng dựng nền Dộc-lập
Đại Nam quốc sử diễn ca - V. Giao Châu trong thời Bắc thuộc (43-544)
Lượt xem: 30063
08/01/2015 08:46
1. Chính sách nhà Đông Hán
2. Lý-Tiến, Lý-Cầm làm quan nhà Hán
3. Họ Sĩ tự-chủ.
4. Bà Triệu-Ẩu đánh Ngô
5. Ngô Tấn tranh nhau Giao-Châu
6. Chính-sách nhà Tấn
7. Họ Đỗ ba đời làm thứ-sử
8. Giao-châu loạn
Đại Nam quốc sử diễn ca - VI. Nhà Tiền Lý (544-603)
Lượt xem: 19334
08/01/2015 08:43
1. Lý-Nam-Đế dựng nền độc-lập
2. Triệu-Quang-Phục phá Lương
3. Lý-Phật-Tử đánh Triệu-quang-Phục
4. Lý-Phật-Tử hàng Tuỳ
Đại Nam quốc sử diễn ca - VII. Nền đô-hộ của nhà Đương (603-905)
Lượt xem: 13051
08/01/2015 08:37
1. An-nam đô-hộ-phủ
2. Mai-Thúc-Loan khởi-nghĩa
3. Giặc Đồ-Bà
4. Phùng-Hưng khởi nghĩa
5. Chuyện Lý-Ông-Trọng
6. Quan-lại nhà Đường
7. Giặc Nam-Chiếu
8. Cao-Biền dẹp Nam-Chiếu
Đại Nam quốc sử diễn ca - VIII. Nhà Ngô (906 - 967) - IX. Nhà Đinh và nhà Tiền Lê (967-1009)
Lượt xem: 18362
08/01/2015 08:37
1. Thập-nhị sứ-quân
2. Đinh-Bộ-Lĩnh hợp nhất quốc-gia
3. Chính sách nhà Đinh
4. Nhà Đinh mất ngôi
5. Lê-Hoàn phá quân Tống
6. Nhà Lê thất-chính
Đại Nam quốc sử diễn ca - X. Nhà Hậu Lý (1010 - 1225)
Lượt xem: 16171
08/01/2015 08:34
1. Lý-Thái-Tổ
2. Lý-Thái-Tông bình Nùng, phục Chiêm
3. Lý-Thánh-Tông, một ông vua nhân dũng
4. Bà Ỷ-Lan nhiếp-chánh
5. Lý-Thường-Kiệt bại Chiêm, phá Tống
6. Lý-Thần-Tông khuyến khích việc nông
7. Đỗ-Anh-Vũ lộng quyền
8. Tài kinh-quốc của Tô-Hiến-Thành
9. Lý-Cao-Tổ thất-chính
10. Họ Trần giúp vua Lý
11. Lý Huệ-Tông phát điên
12. Lý Chiêu-Hoàng nhường ngôi cho chồng
Hiển thị 381 - 390 tin trong 2681 kết quả