Thơ
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Nhớ một thuở cùng bao thiếu nữ
Mà nay gò mả, ma rừng.
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Có của nhà vẫn còn ham tơ nhú
Ngồi chẳng yên, hồn dạ cứ vi vu.
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga
Trinh tiết thời nay em mở cửa
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
LỜI BÌNH: Dường như ban đầu khi sáng tác bài thơ này tác giả chỉ có ý định viết chơi. Mái tóc một thời trẻ tuổi nhà thơ đã cùng dan díu với bao nàng thiếu nữ xinh đẹp, thế mà giờ đây:
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Chỉ còn biết ve vãn bên các bà gái goá? Ta hãy đọc đến câu thơ thứ năm:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Buồn đến chảy nước mắt mà đau xót. Nhưng câu thơ tiếp sau thì lại thật thi ca:
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Lời thơ khá uyển chuyển và phong hoa. Tuy nó mô tả những dòng nước mắt lã chã rơi xuống mùa thu của đất trời, nhưng lại tạo thành tứ thơ hay:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Sự chuyển đổi giọng và nhịp của những câu thơ như thế mang nhiều tính nhạc, kết hợp với nghĩa thơ để gây một âm hưởng trong rung cảm của trái tim, đưa thi phẩm trở thành một bản thơ trữ tình thi vị. Những câu thơ rơi được tác giả nhặt lên ấy, hoà với dòng lệ đời chảy xuống mùa thu xao xiết buồn. Một mùa thu của tình yêu muốn được mơn trớn và vuốt ve:
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga...
Đêm Tóc Đá là một bài thơ tình khá lãng mạn, ẩn chứa một nỗi lòng hiu hắt và khát vọng của tuổi hoa niên! Nhưng ngòi bộc phá nổ của bài thơ chính nằm ở trong câu thơ kết, nó chứa chất cả nỗi nhân tình thế thái:
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
Mang ngai vàng là biểu tượng cho quyền lực tối cao thời vua chúa, đặt nó "dưới" cả cái... của đàn bà? Một câu thơ rất Hồ Xuân Hương, cay độc. Văn thơ thường mượn xưa nói nay, không phải nó chỉ ám chỉ mỗi ngày xưa mà còn về cả hôm nay. Suy cho cùng chẳng cái gì bằng “cái ấy” của đàn bà. Ý trong nghĩa đen, là khởi điểm cho cả chính trị và triết học!
Nhưng về nghĩa bóng, câu thơ bộc lộ một ý nghĩa phản biện xã hội. Chính câu thơ kết như thế đã nâng tầm vóc thi phầm Đêm Tóc Đá cao lên trong hàng bậc của thi ca.
NGỌC BÍCH
Trích tập "Phê bình & tiểu luận thi ca Phạm Ngọc Thái" 2013.
Tình xa
Lượt xem: 43736
08/01/2015 17:43
Một cõi xa gần ta với em
Xa như ánh mắt dõi từng đêm
Gần như hương áo còn thoang thoảng
Của buổi nào xưa hẹn trước thềm
Hoang vu căn nhà xưa
Lượt xem: 37399
08/01/2015 17:42
Mơ ước tôi còn gởi lại đây
Gói trong chiếc gối bụi giăng đầy
Bao năm biệt xứ rồi không nhớ
Một buổi bâng quơ ghé chốn này
Tình tôi lạc giữa biển khơi
Lượt xem: 27808
08/01/2015 17:42
Từ giã nhau đi một tối đông
Cố ngăn lệ vẫn đổ thành dòng
Đường khuya lắng đọng hương chia cắt
Một lối đi về, một bến sông
Tình xưa
Lượt xem: 29437
08/01/2015 17:41
Mười mấy năm xa, tình ngỡ nát
Gặp chi thêm ngượng những câu chào
Hôm qua nơi góc đường xa lạ
Trong phút tình cờ đối mặt nhau
Đôi khi...
Lượt xem: 44209
08/01/2015 17:40
Đôi khi ta ước làm con sóng
Xô mãi lên bờ mơ viễn vông
Va mạnh trên ngàn viên đá nhỏ
Vỡ òa từng mảnh giữa hư không
Lệ hạ
Lượt xem: 52747
08/01/2015 17:39
Hôm nay đã bắt đầu vào hạ
Sao gió trưa sầu như gió đông
Trái nắng mây chiều treo vất vưởng
Buồn mưa cho nước chảy đôi dòng
Ngọc lan
Lượt xem: 25101
08/01/2015 17:39
Lần đó ta về phố giữa đêm
Ngõ khuya mờ khuất dưới sương mềm
Bước chân còn nhớ đời phiêu bạt
Nên cổng nhà nàng ta đã quên
Ta và em
Lượt xem: 40697
08/01/2015 17:38
Ôi phù phiếm trong những dòng thơ ấy
Thực trong hư khi tỉnh giấc mơ dài
Ta là ai, và em đã là ai
Tình giữa ảo có bao giờ về thực
Bóng đêm
Lượt xem: 41748
08/01/2015 17:36
Tôi gọi tên em trong bóng đêm
Mà nghe trăng vỡ rớt bên thềm
Bóng cô đơn thức sau màn lá
Trở gió khuya về đứng lặng yên
Hoa xấu hổ
Lượt xem: 30468
08/01/2015 17:34
Có một điều làm tôi trăn trở
Bao tháng ngày cắt nghĩa không ra
Rồi sớm ấy tôi thấy loài hoa
Người đời gọi là hoa trinh nữ
Hiển thị 321 - 330 tin trong 2681 kết quả