Thơ
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Nhớ một thuở cùng bao thiếu nữ
Mà nay gò mả, ma rừng.
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Có của nhà vẫn còn ham tơ nhú
Ngồi chẳng yên, hồn dạ cứ vi vu.
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga
Trinh tiết thời nay em mở cửa
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
LỜI BÌNH: Dường như ban đầu khi sáng tác bài thơ này tác giả chỉ có ý định viết chơi. Mái tóc một thời trẻ tuổi nhà thơ đã cùng dan díu với bao nàng thiếu nữ xinh đẹp, thế mà giờ đây:
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Chỉ còn biết ve vãn bên các bà gái goá? Ta hãy đọc đến câu thơ thứ năm:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Buồn đến chảy nước mắt mà đau xót. Nhưng câu thơ tiếp sau thì lại thật thi ca:
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Lời thơ khá uyển chuyển và phong hoa. Tuy nó mô tả những dòng nước mắt lã chã rơi xuống mùa thu của đất trời, nhưng lại tạo thành tứ thơ hay:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Sự chuyển đổi giọng và nhịp của những câu thơ như thế mang nhiều tính nhạc, kết hợp với nghĩa thơ để gây một âm hưởng trong rung cảm của trái tim, đưa thi phẩm trở thành một bản thơ trữ tình thi vị. Những câu thơ rơi được tác giả nhặt lên ấy, hoà với dòng lệ đời chảy xuống mùa thu xao xiết buồn. Một mùa thu của tình yêu muốn được mơn trớn và vuốt ve:
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga...
Đêm Tóc Đá là một bài thơ tình khá lãng mạn, ẩn chứa một nỗi lòng hiu hắt và khát vọng của tuổi hoa niên! Nhưng ngòi bộc phá nổ của bài thơ chính nằm ở trong câu thơ kết, nó chứa chất cả nỗi nhân tình thế thái:
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
Mang ngai vàng là biểu tượng cho quyền lực tối cao thời vua chúa, đặt nó "dưới" cả cái... của đàn bà? Một câu thơ rất Hồ Xuân Hương, cay độc. Văn thơ thường mượn xưa nói nay, không phải nó chỉ ám chỉ mỗi ngày xưa mà còn về cả hôm nay. Suy cho cùng chẳng cái gì bằng “cái ấy” của đàn bà. Ý trong nghĩa đen, là khởi điểm cho cả chính trị và triết học!
Nhưng về nghĩa bóng, câu thơ bộc lộ một ý nghĩa phản biện xã hội. Chính câu thơ kết như thế đã nâng tầm vóc thi phầm Đêm Tóc Đá cao lên trong hàng bậc của thi ca.
NGỌC BÍCH
Trích tập "Phê bình & tiểu luận thi ca Phạm Ngọc Thái" 2013.
Kỷ niệm
Lượt xem: 24540
08/01/2015 18:58
Kỷ niệm như dòng khói thuốc xanh
Loanh quanh về lại mấy đêm liền
Nghe mùa đông cũ gào cơn lạnh
Da diết lòng đau mấy nỗi niềm
Tình lỡ
Lượt xem: 52940
08/01/2015 18:57
Tình lỡ xem như một giấc mơ
Lòng ơi xin tắt những mong chờ
Xin đừng lưu luyến, đừng mong đợi
Đau xót.. thời gian sẽ xóa mờ
Rồi sẽ qua đi.
Lượt xem: 29634
08/01/2015 18:57
Tình đã như là một bóng mây
Đi không lần nói tiếng chia tay
Sợ đôi dòng lệ quàng chân bước
Sợ lúc về nghe tiếng thở dài
Chẳng biết vì sao !
Lượt xem: 34175
08/01/2015 17:49
Ta ghé ngang qua chỉ một lần
Là lần ta mỏi bước phong vân
Lần mang tim lỗi tìm nơi trú
Trở bước bâng khuâng mộng ngỡ gần
Một mình
Lượt xem: 41993
08/01/2015 17:49
Thơ vụng ta trao nỗi ngỡ ngàng
Cho tình buồn trở bước lang thang
Đành chui vào vỏ se cát nhớ
Hóa vận làm thân kiếp dã tràng
Nhạt phai
Lượt xem: 37970
08/01/2015 17:48
Người chở tình đi lạc mấy đường
Để ta chờ đến tóc pha sương
Tay ôm bóng kéo dài nhung nhớ
Níu dáng ai chìm giữa phiến gương
Làm sao biết...
Lượt xem: 43018
08/01/2015 17:47
Sao biết trời cao chẳng dỗi hờn
Những khi chiều đến mịt mù sương
Những trưa nắng rát bàn chân nhỏ
Những lúc trăng quên tỏ sáng đường
Ướm
Lượt xem: 77755
08/01/2015 17:46
Ta ướm xuân trên nét xuân thì
Vết hằn lưu mỗi lúc chia ly
Gầy vai kỷ niệm toàn bi khúc
Rải mãi nhạc buồn trong bước đi
Tương tư giấc hoang đường
Lượt xem: 50468
08/01/2015 17:44
Giã biệt tình sầu, giã biệt nhau
Ảo hư tan vỡ một đêm nào
Say thơ uống lỡ tương tư thảo
Ngấn lệ vương sau giấc mộng đầu
Tiễn chị
Lượt xem: 38941
08/01/2015 17:43
Ngày chị đi hoa tuyết rụng buồn
Gió rừng tô lạnh cả chiều sương
Con phố đông gầy trơ nhánh tiếc
Qua đi một kiếp sống vô thường
Hiển thị 311 - 320 tin trong 2681 kết quả