Thơ
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Nhớ một thuở cùng bao thiếu nữ
Mà nay gò mả, ma rừng.
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Có của nhà vẫn còn ham tơ nhú
Ngồi chẳng yên, hồn dạ cứ vi vu.
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga
Trinh tiết thời nay em mở cửa
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
LỜI BÌNH: Dường như ban đầu khi sáng tác bài thơ này tác giả chỉ có ý định viết chơi. Mái tóc một thời trẻ tuổi nhà thơ đã cùng dan díu với bao nàng thiếu nữ xinh đẹp, thế mà giờ đây:
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Chỉ còn biết ve vãn bên các bà gái goá? Ta hãy đọc đến câu thơ thứ năm:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Buồn đến chảy nước mắt mà đau xót. Nhưng câu thơ tiếp sau thì lại thật thi ca:
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Lời thơ khá uyển chuyển và phong hoa. Tuy nó mô tả những dòng nước mắt lã chã rơi xuống mùa thu của đất trời, nhưng lại tạo thành tứ thơ hay:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Sự chuyển đổi giọng và nhịp của những câu thơ như thế mang nhiều tính nhạc, kết hợp với nghĩa thơ để gây một âm hưởng trong rung cảm của trái tim, đưa thi phẩm trở thành một bản thơ trữ tình thi vị. Những câu thơ rơi được tác giả nhặt lên ấy, hoà với dòng lệ đời chảy xuống mùa thu xao xiết buồn. Một mùa thu của tình yêu muốn được mơn trớn và vuốt ve:
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga...
Đêm Tóc Đá là một bài thơ tình khá lãng mạn, ẩn chứa một nỗi lòng hiu hắt và khát vọng của tuổi hoa niên! Nhưng ngòi bộc phá nổ của bài thơ chính nằm ở trong câu thơ kết, nó chứa chất cả nỗi nhân tình thế thái:
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
Mang ngai vàng là biểu tượng cho quyền lực tối cao thời vua chúa, đặt nó "dưới" cả cái... của đàn bà? Một câu thơ rất Hồ Xuân Hương, cay độc. Văn thơ thường mượn xưa nói nay, không phải nó chỉ ám chỉ mỗi ngày xưa mà còn về cả hôm nay. Suy cho cùng chẳng cái gì bằng “cái ấy” của đàn bà. Ý trong nghĩa đen, là khởi điểm cho cả chính trị và triết học!
Nhưng về nghĩa bóng, câu thơ bộc lộ một ý nghĩa phản biện xã hội. Chính câu thơ kết như thế đã nâng tầm vóc thi phầm Đêm Tóc Đá cao lên trong hàng bậc của thi ca.
NGỌC BÍCH
Trích tập "Phê bình & tiểu luận thi ca Phạm Ngọc Thái" 2013.
Vội
Lượt xem: 64175
08/01/2015 17:25
Duyên thơ chắp cánh ngẩn ngơ
Nỗi niềm đan trải hững hờ nước mây
Bến sông trôi cánh hoa gầy
Tình trong xa cách sao ngây ngấy lòng.
Kỷ niệm hồng
Lượt xem: 37776
08/01/2015 17:24
Em hiến dâng anh ánh ngọc ngà
Ấm nồng giấc ngủ ước mơ xa
Bình minh khoe sắc màu hoang dã
Bỏ ngỏ lòng ươm bóng nhạt nhòa.
Bức tranh tình
Lượt xem: 36102
08/01/2015 17:23
Anh đang gom nắng đầu hè
Gọi hương sắc dậy, rừng ve chín đều.
Gió vàng xô bức tranh thêu
Phượng hồng tô điểm, tình yêu trở mùa.
Lặp lại
Lượt xem: 40975
08/01/2015 17:23
Thu sắp lại về theo gió đông
Sắc vàng kỷ niệm dậy tầng không
Bến sông ngầu đỏ làn sương lạnh
Chỉ một mình ta ngồi ngóng trông.
Chờ
Lượt xem: 55877
08/01/2015 17:21
Mắt huyền liếc nhẹ qua đời
Dập dìu lay động khoảng trời trong tim.
Đêm sao dày đặc im lìm
Ngôi nào nhấp nháy nổi chìm hồn ta?
Tìm
Lượt xem: 52994
08/01/2015 17:20
Gió xua nỗi nhớ giăng ngang
Con tầu cắt sóng bẽ bàng mặt sông.
Bên này bến vắng đò không
Bờ kia hoang lạnh, trắng đồng mây bay.
Tình anh
Lượt xem: 31096
08/01/2015 17:19
Dòng sông mê mải uốn cong
Cho con nước xối vào lòng quê hương.
Vai thời gian mỏi dặm trường
Lở, bồi sóng vẫn yêu thương vỗ về.
Tự vịnh
Lượt xem: 28172
08/01/2015 15:20
Vẫn là hào kiệt vẫn phong lưu,
Chạy mỏi chân thì hãy ở tù.
Đã khách không nhà trong bốn biển,
Lại người có tộ i giữa năm châu.
Đồng hồ náo
Lượt xem: 15975
08/01/2015 15:19
Vì sợ người ta ngủ quá say,
Liều công đánh thức cả đêm ngày.
Giờ thì ghi nhớ mười hai tiếng,
Máy thánh thiêng liêng một sợi dây.
Khát nước
Lượt xem: 31345
08/01/2015 15:18
Vì cớ đâu mà khát nước hoài?
Trà đâu? Ta hãy uống mà chơi!
Không Tàu thì Huế tha hồ thú,
Pha tục và tiên, đục bỏ đời.
Hiển thị 341 - 350 tin trong 2681 kết quả