Thơ
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Nhớ một thuở cùng bao thiếu nữ
Mà nay gò mả, ma rừng.
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Có của nhà vẫn còn ham tơ nhú
Ngồi chẳng yên, hồn dạ cứ vi vu.
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga
Trinh tiết thời nay em mở cửa
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
LỜI BÌNH: Dường như ban đầu khi sáng tác bài thơ này tác giả chỉ có ý định viết chơi. Mái tóc một thời trẻ tuổi nhà thơ đã cùng dan díu với bao nàng thiếu nữ xinh đẹp, thế mà giờ đây:
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Chỉ còn biết ve vãn bên các bà gái goá? Ta hãy đọc đến câu thơ thứ năm:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Buồn đến chảy nước mắt mà đau xót. Nhưng câu thơ tiếp sau thì lại thật thi ca:
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Lời thơ khá uyển chuyển và phong hoa. Tuy nó mô tả những dòng nước mắt lã chã rơi xuống mùa thu của đất trời, nhưng lại tạo thành tứ thơ hay:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Sự chuyển đổi giọng và nhịp của những câu thơ như thế mang nhiều tính nhạc, kết hợp với nghĩa thơ để gây một âm hưởng trong rung cảm của trái tim, đưa thi phẩm trở thành một bản thơ trữ tình thi vị. Những câu thơ rơi được tác giả nhặt lên ấy, hoà với dòng lệ đời chảy xuống mùa thu xao xiết buồn. Một mùa thu của tình yêu muốn được mơn trớn và vuốt ve:
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga...
Đêm Tóc Đá là một bài thơ tình khá lãng mạn, ẩn chứa một nỗi lòng hiu hắt và khát vọng của tuổi hoa niên! Nhưng ngòi bộc phá nổ của bài thơ chính nằm ở trong câu thơ kết, nó chứa chất cả nỗi nhân tình thế thái:
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
Mang ngai vàng là biểu tượng cho quyền lực tối cao thời vua chúa, đặt nó "dưới" cả cái... của đàn bà? Một câu thơ rất Hồ Xuân Hương, cay độc. Văn thơ thường mượn xưa nói nay, không phải nó chỉ ám chỉ mỗi ngày xưa mà còn về cả hôm nay. Suy cho cùng chẳng cái gì bằng “cái ấy” của đàn bà. Ý trong nghĩa đen, là khởi điểm cho cả chính trị và triết học!
Nhưng về nghĩa bóng, câu thơ bộc lộ một ý nghĩa phản biện xã hội. Chính câu thơ kết như thế đã nâng tầm vóc thi phầm Đêm Tóc Đá cao lên trong hàng bậc của thi ca.
NGỌC BÍCH
Trích tập "Phê bình & tiểu luận thi ca Phạm Ngọc Thái" 2013.
Tờ cũ
Lượt xem: 61223
09/01/2015 04:15
Bây giờ tờ cũ đổi tên
Ấy là tờ mới mông mênh lạ lùng
Vô bờ vô bến vô chung
Kể từ vô thủy thung dung đi về
Tờ mới
Lượt xem: 64622
09/01/2015 04:14
Bây giờ tờ mới đổi tên
Vẫn tên tờ giấy mà chênh vênh nhiều
Tử sinh một cuộc giấn liều
Chịu chơi gay cấn đến điều tan hoang
Tình điên ấy
Lượt xem: 23263
09/01/2015 04:12
Tình điên ấy ít nhiều em có thấy
Rất nhiều lần em có thấy có nghe
Có nghe nói rằng Trích Thiên thuở ấy
Có nghe rằng Phạm Thái thuở nào
Uống ly rượu
Lượt xem: 24291
09/01/2015 04:02
Uống ly rượu cuối cùng này
Gẫm bao ngày tháng đã dày công phu
Công lao dai dẳng trầm phù
Xiết bao tuế nguyệt đắp bù tháng năm
Uống rượu yêu đời
Lượt xem: 44891
09/01/2015 04:00
Yêu đời uống rượu sáng nay
Vừa nâng ly để chớm say ngà ngà
Chớm chừng đã chợt bỏ ra
Đừng say mút chỉ rầy rà tít mây
Buồn đã nhiều
Lượt xem: 22267
09/01/2015 03:58
Buồn đã nhiều giờ xin vui nhiều nữa
Nhiều không xong thì ít cũng được rồi
Miễn tí chút long lanh là đủ lắm
Cạn ly này ? nâng nhẹ nhẹ lên môi
Thu
Lượt xem: 22726
09/01/2015 03:54
Thu nay nằm nhớ Thu Bồn
Con sông xứ Quảng linh hồn quê hương
Còn tiếp tục
Lượt xem: 33584
09/01/2015 03:48
Cuộc vui sắp chấm dứt rồi
Hãy xin tiếp tục bồi hồi cuối cơn
Em vui ngày đó dập dồn
Giờ xin gắng gượng bồn chồn cũng vui
Mây chiều nay
Lượt xem: 20991
09/01/2015 03:47
Chiều nay gặp lại chiều nào
Chiều vàng óng ả chiêm bao lan tràn
Chiều lộng lẫy mộng thênh thang
Màu vàng gợi nhớ huy hoàng nắng mai
Em nằm ngủ
Lượt xem: 26586
09/01/2015 03:45
Em nằm ngủ giữa trời trên, đất dưới
Anh bước qua rách rưới suốt linh hồn
Chợt mở mắt em nhìn anh lên tiếng hỏi
Anh là ai ? bao tử đang bồn chồn ?
Hiển thị 201 - 210 tin trong 2681 kết quả