Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Nhớ một thuở cùng bao thiếu nữ
Mà nay gò mả, ma rừng.
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Có của nhà vẫn còn ham tơ nhú
Ngồi chẳng yên, hồn dạ cứ vi vu.
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga
Trinh tiết thời nay em mở cửa
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
LỜI BÌNH: Dường như ban đầu khi sáng tác bài thơ này tác giả chỉ có ý định viết chơi. Mái tóc một thời trẻ tuổi nhà thơ đã cùng dan díu với bao nàng thiếu nữ xinh đẹp, thế mà giờ đây:
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Chỉ còn biết ve vãn bên các bà gái goá? Ta hãy đọc đến câu thơ thứ năm:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Buồn đến chảy nước mắt mà đau xót. Nhưng câu thơ tiếp sau thì lại thật thi ca:
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Lời thơ khá uyển chuyển và phong hoa. Tuy nó mô tả những dòng nước mắt lã chã rơi xuống mùa thu của đất trời, nhưng lại tạo thành tứ thơ hay:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Sự chuyển đổi giọng và nhịp của những câu thơ như thế mang nhiều tính nhạc, kết hợp với nghĩa thơ để gây một âm hưởng trong rung cảm của trái tim, đưa thi phẩm trở thành một bản thơ trữ tình thi vị. Những câu thơ rơi được tác giả nhặt lên ấy, hoà với dòng lệ đời chảy xuống mùa thu xao xiết buồn. Một mùa thu của tình yêu muốn được mơn trớn và vuốt ve:
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga...
Đêm Tóc Đá là một bài thơ tình khá lãng mạn, ẩn chứa một nỗi lòng hiu hắt và khát vọng của tuổi hoa niên! Nhưng ngòi bộc phá nổ của bài thơ chính nằm ở trong câu thơ kết, nó chứa chất cả nỗi nhân tình thế thái:
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
Mang ngai vàng là biểu tượng cho quyền lực tối cao thời vua chúa, đặt nó "dưới" cả cái... của đàn bà? Một câu thơ rất Hồ Xuân Hương, cay độc. Văn thơ thường mượn xưa nói nay, không phải nó chỉ ám chỉ mỗi ngày xưa mà còn về cả hôm nay. Suy cho cùng chẳng cái gì bằng “cái ấy” của đàn bà. Ý trong nghĩa đen, là khởi điểm cho cả chính trị và triết học!
Nhưng về nghĩa bóng, câu thơ bộc lộ một ý nghĩa phản biện xã hội. Chính câu thơ kết như thế đã nâng tầm vóc thi phầm Đêm Tóc Đá cao lên trong hàng bậc của thi ca.
NGỌC BÍCH
Trích tập "Phê bình & tiểu luận thi ca Phạm Ngọc Thái" 2013.
Tặng đất
Lượt xem: 26252
09/01/2015 07:02
Mưa nắng trời cho những tháng ngày
Xuân thu đất chở tốt tươi thay
Những cây cối những người xao xác
Một vầng trăng mọc ở trên mây
Mây
Lượt xem: 83536
09/01/2015 06:44
Mây bay đầu núi đầu rừng
Bay về thung lũng chợt dừng bình nguyên
Bao năm ngóng biết bao miền
Những mây mọi nẻo về yên nghỉ từ...
Những bài thơ mất
Lượt xem: 50983
09/01/2015 06:39
Những bài thơ mất đi đâu
Mất đi mất lại mãi màu đầu tiên
Ba mươi năm mỏi mệt cuồng điên
Giòng thơ đứt quãng liên miên bụi đời
Nhớ một mình
Lượt xem: 54985
09/01/2015 06:37
Nhớ nhung thể niệm như hầu
Nhớ màu nước chảy nhớ màu mây bay
Nhớ năm ngắn nhớ ngày dài
Nhớ xuân tươi tốt phôi thai thu già
Anh và em vào rừng
Lượt xem: 37360
09/01/2015 06:35
Vào rừng nhặt củi cùng em
Đói lòng ăn đỡ trái sim, hột chà là
Khát lòng uống suối ngọc ngà
Trưa chói chang nắng suối ngà tắm chơi
Vì có lẽ
Lượt xem: 33964
09/01/2015 06:33
Ở đời chúc kỷ niệm cỏ thơm
Lượt xem: 34424
09/01/2015 06:29
Ở đời sáng uống cà phê
Quán trong hẻm nhỏ như quê quán nhà
Ngoại ô thành phố phồn hoa
Ấy Sài - Gòn, ấy thiết tha bấy chầy
Chuyện chiêm bao có thật
Lượt xem: 43098
09/01/2015 04:19
Ra đồng nằm ngủ bờ khe
Chợt bồi hồi tỉnh chợt nghe có người
Ấy người thôn nữ vui tươi
Nhe răng cười nói khiến tôi giật mình
Trăm năm
Lượt xem: 49623
09/01/2015 04:17
Thơ tặng
Lượt xem: 34632
09/01/2015 04:16
Làm thơ tặng chú bé con
Làm thêm câu nữa tặng con chuồn chuồn
Hiển thị 191 - 200 tin trong 2681 kết quả