Thơ
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Nhớ một thuở cùng bao thiếu nữ
Mà nay gò mả, ma rừng.
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Có của nhà vẫn còn ham tơ nhú
Ngồi chẳng yên, hồn dạ cứ vi vu.
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga
Trinh tiết thời nay em mở cửa
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
LỜI BÌNH: Dường như ban đầu khi sáng tác bài thơ này tác giả chỉ có ý định viết chơi. Mái tóc một thời trẻ tuổi nhà thơ đã cùng dan díu với bao nàng thiếu nữ xinh đẹp, thế mà giờ đây:
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Chỉ còn biết ve vãn bên các bà gái goá? Ta hãy đọc đến câu thơ thứ năm:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Buồn đến chảy nước mắt mà đau xót. Nhưng câu thơ tiếp sau thì lại thật thi ca:
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Lời thơ khá uyển chuyển và phong hoa. Tuy nó mô tả những dòng nước mắt lã chã rơi xuống mùa thu của đất trời, nhưng lại tạo thành tứ thơ hay:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Sự chuyển đổi giọng và nhịp của những câu thơ như thế mang nhiều tính nhạc, kết hợp với nghĩa thơ để gây một âm hưởng trong rung cảm của trái tim, đưa thi phẩm trở thành một bản thơ trữ tình thi vị. Những câu thơ rơi được tác giả nhặt lên ấy, hoà với dòng lệ đời chảy xuống mùa thu xao xiết buồn. Một mùa thu của tình yêu muốn được mơn trớn và vuốt ve:
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga...
Đêm Tóc Đá là một bài thơ tình khá lãng mạn, ẩn chứa một nỗi lòng hiu hắt và khát vọng của tuổi hoa niên! Nhưng ngòi bộc phá nổ của bài thơ chính nằm ở trong câu thơ kết, nó chứa chất cả nỗi nhân tình thế thái:
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
Mang ngai vàng là biểu tượng cho quyền lực tối cao thời vua chúa, đặt nó "dưới" cả cái... của đàn bà? Một câu thơ rất Hồ Xuân Hương, cay độc. Văn thơ thường mượn xưa nói nay, không phải nó chỉ ám chỉ mỗi ngày xưa mà còn về cả hôm nay. Suy cho cùng chẳng cái gì bằng “cái ấy” của đàn bà. Ý trong nghĩa đen, là khởi điểm cho cả chính trị và triết học!
Nhưng về nghĩa bóng, câu thơ bộc lộ một ý nghĩa phản biện xã hội. Chính câu thơ kết như thế đã nâng tầm vóc thi phầm Đêm Tóc Đá cao lên trong hàng bậc của thi ca.
NGỌC BÍCH
Trích tập "Phê bình & tiểu luận thi ca Phạm Ngọc Thái" 2013.
Yêu như …là chưa yêu
Lượt xem: 17999
17/12/2014 23:03
Em nhớ mãi ngày đầu tiên gặp gỡ
Anh khẽ chào làm loạn nhịp tim em
Ánh mắt anh sao tha thiết êm đềm
Nghe chớm nở li ti màu hoa nắng
Lòng ta mang một con thuyền về quê
Lượt xem: 17294
17/12/2014 22:55
Mưa đêm chợt đổ ngoài hiên
Giọt rơi xuống đất bóng in quê nhà
Nỗi nhớ như thể bay qua
Nghe trong tiềm thức chỉ ta gọi mình
Lời của mây và gió
Lượt xem: 29066
17/12/2014 22:55
Anh là gió
Còn em là hiện thân của vầng mây
Quấn quit bên nhau quên tháng rộng năm dài
Chỉ có đôi ta là tất cả
Hà Nội với những cơn mưa
Lượt xem: 23022
17/12/2014 22:54
Bây giờ Hà Nội ra saơ
Trời đang trưa nắng mưa đâu chợt về
Con đường với những bờ đê
Gió chiều lồng lộng tóc thề ôm lưng
Nỗi buồn sông núi
Lượt xem: 16054
17/12/2014 22:53
Chưa lần bước đến Hoàng Sa
Mà trong giấc ngủ như là chiêm bao
Biển xưa chìm khuất nơi nào
Lòng nghe sóng vỗ lao xao đi tìm
Vẫn chờ một mùa xuân
Lượt xem: 23050
17/12/2014 22:52
Bao năm qua anh đi chưa trở lại
Nơi quê nghèo em khắc khoải chờ mong
Nghe cô đơn len lén chiếm vào hồn
Lòng chợt nhớ xuân nào ta ly biệt
Tình mộng đêm xuân
Lượt xem: 20069
17/12/2014 22:52
Mùa xuân đến anh nhớ em nhiều lắm
Nhớ môi cười và ánh mắt long lanh
Nhớ một chiều em nói chuyện xa xăm
Anh không hiểu ne6n cứ hoài ngớ ngẩn
Đôi đũa lệch
Lượt xem: 18126
17/12/2014 22:50
Anh cũng biết
Mình như đôi đũa lệch
Một chiếc dài
Một chiếc ngắn thành đôi
Tạo hóa trêu hay duyên nợ do trời
Mà chiếc kia lại dựa vào chiếc nọ
Bóng dừa quê hương
Lượt xem: 24636
17/12/2014 22:49
Ngày xưa cắp sách đến trường
Quê hương là những con đường tuổi thơ
Con chuồng chuồng trái mù u
Hàng dừa nghiêng bóng đôi bờ sông quê
Chỉ là dĩ vãng
Lượt xem: 21614
17/12/2014 22:49
Mưa làm cho đất phôi pha
Hai ta hóa đá cũng là rong rêu
Mây hồng tuổi độ bao nhiêu
Có che được hết buổi chiều hoàng hôn
Hiển thị 1631 - 1640 tin trong 2681 kết quả