Thơ
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Nhớ một thuở cùng bao thiếu nữ
Mà nay gò mả, ma rừng.
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Có của nhà vẫn còn ham tơ nhú
Ngồi chẳng yên, hồn dạ cứ vi vu.
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga
Trinh tiết thời nay em mở cửa
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
LỜI BÌNH: Dường như ban đầu khi sáng tác bài thơ này tác giả chỉ có ý định viết chơi. Mái tóc một thời trẻ tuổi nhà thơ đã cùng dan díu với bao nàng thiếu nữ xinh đẹp, thế mà giờ đây:
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Chỉ còn biết ve vãn bên các bà gái goá? Ta hãy đọc đến câu thơ thứ năm:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Buồn đến chảy nước mắt mà đau xót. Nhưng câu thơ tiếp sau thì lại thật thi ca:
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Lời thơ khá uyển chuyển và phong hoa. Tuy nó mô tả những dòng nước mắt lã chã rơi xuống mùa thu của đất trời, nhưng lại tạo thành tứ thơ hay:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Sự chuyển đổi giọng và nhịp của những câu thơ như thế mang nhiều tính nhạc, kết hợp với nghĩa thơ để gây một âm hưởng trong rung cảm của trái tim, đưa thi phẩm trở thành một bản thơ trữ tình thi vị. Những câu thơ rơi được tác giả nhặt lên ấy, hoà với dòng lệ đời chảy xuống mùa thu xao xiết buồn. Một mùa thu của tình yêu muốn được mơn trớn và vuốt ve:
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga...
Đêm Tóc Đá là một bài thơ tình khá lãng mạn, ẩn chứa một nỗi lòng hiu hắt và khát vọng của tuổi hoa niên! Nhưng ngòi bộc phá nổ của bài thơ chính nằm ở trong câu thơ kết, nó chứa chất cả nỗi nhân tình thế thái:
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
Mang ngai vàng là biểu tượng cho quyền lực tối cao thời vua chúa, đặt nó "dưới" cả cái... của đàn bà? Một câu thơ rất Hồ Xuân Hương, cay độc. Văn thơ thường mượn xưa nói nay, không phải nó chỉ ám chỉ mỗi ngày xưa mà còn về cả hôm nay. Suy cho cùng chẳng cái gì bằng “cái ấy” của đàn bà. Ý trong nghĩa đen, là khởi điểm cho cả chính trị và triết học!
Nhưng về nghĩa bóng, câu thơ bộc lộ một ý nghĩa phản biện xã hội. Chính câu thơ kết như thế đã nâng tầm vóc thi phầm Đêm Tóc Đá cao lên trong hàng bậc của thi ca.
NGỌC BÍCH
Trích tập "Phê bình & tiểu luận thi ca Phạm Ngọc Thái" 2013.
Dấu chôn tình buồn
Lượt xem: 16864
17/12/2014 23:12
Ai làm lá úa vàng rơi
Để cành cắn nát bờ môi khóc thầm
Ai đem ngọn gió thu sang
Đừng xua đi nhé chút vàng ngày xưa
Người lính già bạn tôi
Lượt xem: 26173
17/12/2014 23:10
Mến tặng anh Nguyễn Đăng Quýnh
Tôi và anh trong cuộc đời lưu lạc
Nơi xứ người thành tri kỷ ly hương
Cùng xẻ chia những sớm nắng chiều sương
Cùng tâm sự những ngọt bùi cay đắng
Ảo ảnh
Lượt xem: 31570
17/12/2014 23:09
Đã bao năm
Dòng đời lặng lẽ trôi
Hai chúng ta mỗi đứa một phương trời
Dấu yêu xưa chỉ còn là kỷ niệm
Vần lục bát buồn
Lượt xem: 24089
17/12/2014 23:08
Giếng nghèo một ánh trăng khuya
Cành vông sắc lá mà chia đôi bờ
Người buồn nên chữ thành thơ
Thơ buồn không hỡi….người ơi buồn gì
Tình lỡ có quên nhau
Lượt xem: 25842
17/12/2014 23:08
Những tưởng đã hai phương trời ly biệt
Em quê nhà anh lưu lạc tha phương
Giấu niềm đau cùng tận của nỗi buồn
Anh và em mỗi người chia mỗi nửa
Hoa nước mặn
Lượt xem: 25326
17/12/2014 23:07
Anh xin tạ lỗi quê hương
Ra đi lời hứa nước non ngày về
Hai mươi năm một lời thề
Nợ sông núi vẫn bên lề áo cơm
Giọt đắng quê hương
Lượt xem: 26499
17/12/2014 23:06
Không còn nghe tiếng thạch sùng
Mưa đêm sũng ướt hạt buồn qua song
Áo mùa sau những cơn dông
Em ngồi vá lại tiếng lòng thời gian
Quê hương gợi nhớ
Lượt xem: 17801
17/12/2014 23:05
Không còn nghe tiếng thạch sùng
Mưa đêm sũng ướt hạt buồn qua song
Áo mùa sau những cơn dông
Em ngồi vá lại tiếng lòng thời gian
Thương răng nhớ rứa
Lượt xem: 29329
17/12/2014 23:05
Bây chừ xứ Huế ra sao
Gió lay hoa bắp thì thào lời ru
Hoàng hôn xuống thấp mây mù
Mưa qua thành Nội nghe như lời buồn
Đôi mắt em
Lượt xem: 15534
17/12/2014 23:04
Tròn xoe hai hạt nhãn lồng
Em xinh xinh quá mắt long lanh này
Cho anh gởi chút mây bay
Chiều rơi nắng xuống cho đầy nhớ thương
Hiển thị 1621 - 1630 tin trong 2681 kết quả