Thơ
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Nhớ một thuở cùng bao thiếu nữ
Mà nay gò mả, ma rừng.
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Có của nhà vẫn còn ham tơ nhú
Ngồi chẳng yên, hồn dạ cứ vi vu.
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga
Trinh tiết thời nay em mở cửa
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
LỜI BÌNH: Dường như ban đầu khi sáng tác bài thơ này tác giả chỉ có ý định viết chơi. Mái tóc một thời trẻ tuổi nhà thơ đã cùng dan díu với bao nàng thiếu nữ xinh đẹp, thế mà giờ đây:
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Chỉ còn biết ve vãn bên các bà gái goá? Ta hãy đọc đến câu thơ thứ năm:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Buồn đến chảy nước mắt mà đau xót. Nhưng câu thơ tiếp sau thì lại thật thi ca:
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Lời thơ khá uyển chuyển và phong hoa. Tuy nó mô tả những dòng nước mắt lã chã rơi xuống mùa thu của đất trời, nhưng lại tạo thành tứ thơ hay:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Sự chuyển đổi giọng và nhịp của những câu thơ như thế mang nhiều tính nhạc, kết hợp với nghĩa thơ để gây một âm hưởng trong rung cảm của trái tim, đưa thi phẩm trở thành một bản thơ trữ tình thi vị. Những câu thơ rơi được tác giả nhặt lên ấy, hoà với dòng lệ đời chảy xuống mùa thu xao xiết buồn. Một mùa thu của tình yêu muốn được mơn trớn và vuốt ve:
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga...
Đêm Tóc Đá là một bài thơ tình khá lãng mạn, ẩn chứa một nỗi lòng hiu hắt và khát vọng của tuổi hoa niên! Nhưng ngòi bộc phá nổ của bài thơ chính nằm ở trong câu thơ kết, nó chứa chất cả nỗi nhân tình thế thái:
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
Mang ngai vàng là biểu tượng cho quyền lực tối cao thời vua chúa, đặt nó "dưới" cả cái... của đàn bà? Một câu thơ rất Hồ Xuân Hương, cay độc. Văn thơ thường mượn xưa nói nay, không phải nó chỉ ám chỉ mỗi ngày xưa mà còn về cả hôm nay. Suy cho cùng chẳng cái gì bằng “cái ấy” của đàn bà. Ý trong nghĩa đen, là khởi điểm cho cả chính trị và triết học!
Nhưng về nghĩa bóng, câu thơ bộc lộ một ý nghĩa phản biện xã hội. Chính câu thơ kết như thế đã nâng tầm vóc thi phầm Đêm Tóc Đá cao lên trong hàng bậc của thi ca.
NGỌC BÍCH
Trích tập "Phê bình & tiểu luận thi ca Phạm Ngọc Thái" 2013.
Một nửa
Lượt xem: 44886
08/01/2015 17:33
Sao nguời chẳng nói trọn lời?
Ðể cho tôi phải nửa đời vẩn vơ
Tôi là một kẻ dại khờ
Ði tìm nguời của giấc mơ bao ngày.
Thời hoa đỏ
Lượt xem: 23620
08/01/2015 17:32
Dưới màu hoa như lửa cháy khát khao
Anh nắm tay em bước dọc con đường vắng
Chỉ có tiếng ve sôi chẳng cho trưa hè yên tĩnh
chẳng cho lòng ta yên
Hội ngộ
Lượt xem: 33501
08/01/2015 17:32
Tình cờ bạn đến dạ mừng thêm,
Sương sớm long lanh điểm trước thềm.
Giọt nắng xoay nghiêng cành liễu yếu,
Thang mây uốn dẻo sợi tơ mềm.
Khơi
Lượt xem: 49218
08/01/2015 17:31
Em khép lại bóng hình năm tháng
Ngang dọc dòng đời - Vời vợi mây say
Tắt lửa lòng - Gấp nhẹ đắng cay
Xua hơi ấm cho lòng tan tác lạnh.
Sinh nhật
Lượt xem: 36590
08/01/2015 17:30
Bốn mươi chín mùa xuân
Chưa một lần sinh nhật
Thấp thoáng sau em những điều được mất
Vết xước còn chia máu con tim!
Nén!
Lượt xem: 47761
08/01/2015 17:29
Gió cuốn mùa thu mây bay ngang
Tiếc nuối, xót xa đến võ vàng
Đời vắng, hương tàn, hoa trái rụng
Nắng quẫy lòng ta nóng chói chang!
Lên chùa
Lượt xem: 37390
08/01/2015 17:29
Gió mây thoả sức vui đùa
Thăm quan, thắng cảnh, lễ chùa cầu may.
Khánh vàng dẫn lối sương bay
Buồn lo tan nhẹ, đắng cay vơi dần.
Chờ
Lượt xem: 41120
08/01/2015 17:28
Em ơi sao nỡ lặng im
Để anh nín thở đi tìm...giấc mơ
Đêm nay trăng lặn, sao mờ
Trái tim nghèn nghẹn...Hững hờ, nhói đau !
Lặng tìm
Lượt xem: 35790
08/01/2015 17:27
Vấn vương từ giữa mùa thu
Tóc em lỡ quyện lời ru gió chiều
Mây vàng mấy vạt phiêu diêu
Tình anh nâng tiếng sáo diều véo von.
Tình thu
Lượt xem: 38314
08/01/2015 17:25
Thu vẫn ẩn trong con mắt xuân
Tình em ấp ủ ánh trăng ngần
Đường mây vạn dặm nuôi tầm mắt
Sông núi cách ngăn mùa vẫn gần.
Hiển thị 331 - 340 tin trong 2681 kết quả