Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Nhớ một thuở cùng bao thiếu nữ
Mà nay gò mả, ma rừng.
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Có của nhà vẫn còn ham tơ nhú
Ngồi chẳng yên, hồn dạ cứ vi vu.
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga
Trinh tiết thời nay em mở cửa
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
LỜI BÌNH: Dường như ban đầu khi sáng tác bài thơ này tác giả chỉ có ý định viết chơi. Mái tóc một thời trẻ tuổi nhà thơ đã cùng dan díu với bao nàng thiếu nữ xinh đẹp, thế mà giờ đây:
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Chỉ còn biết ve vãn bên các bà gái goá? Ta hãy đọc đến câu thơ thứ năm:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Buồn đến chảy nước mắt mà đau xót. Nhưng câu thơ tiếp sau thì lại thật thi ca:
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Lời thơ khá uyển chuyển và phong hoa. Tuy nó mô tả những dòng nước mắt lã chã rơi xuống mùa thu của đất trời, nhưng lại tạo thành tứ thơ hay:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Sự chuyển đổi giọng và nhịp của những câu thơ như thế mang nhiều tính nhạc, kết hợp với nghĩa thơ để gây một âm hưởng trong rung cảm của trái tim, đưa thi phẩm trở thành một bản thơ trữ tình thi vị. Những câu thơ rơi được tác giả nhặt lên ấy, hoà với dòng lệ đời chảy xuống mùa thu xao xiết buồn. Một mùa thu của tình yêu muốn được mơn trớn và vuốt ve:
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga...
Đêm Tóc Đá là một bài thơ tình khá lãng mạn, ẩn chứa một nỗi lòng hiu hắt và khát vọng của tuổi hoa niên! Nhưng ngòi bộc phá nổ của bài thơ chính nằm ở trong câu thơ kết, nó chứa chất cả nỗi nhân tình thế thái:
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
Mang ngai vàng là biểu tượng cho quyền lực tối cao thời vua chúa, đặt nó "dưới" cả cái... của đàn bà? Một câu thơ rất Hồ Xuân Hương, cay độc. Văn thơ thường mượn xưa nói nay, không phải nó chỉ ám chỉ mỗi ngày xưa mà còn về cả hôm nay. Suy cho cùng chẳng cái gì bằng “cái ấy” của đàn bà. Ý trong nghĩa đen, là khởi điểm cho cả chính trị và triết học!
Nhưng về nghĩa bóng, câu thơ bộc lộ một ý nghĩa phản biện xã hội. Chính câu thơ kết như thế đã nâng tầm vóc thi phầm Đêm Tóc Đá cao lên trong hàng bậc của thi ca.
NGỌC BÍCH
Trích tập "Phê bình & tiểu luận thi ca Phạm Ngọc Thái" 2013.
Nhìn từ xa tổ quốc
Lượt xem: 19431
08/01/2015 19:31
Ðối diện ngọn đèn trang giấy trắng như xeo bằng ánh sáng đêm bắc bán cầu vần vũ trắng nơm nớp ai rình sau lưng ta nhủ mình bình tâm nhìn về quê nhà xa vắng núi và sông và vết rạn địa tầng nhắm mắt lại mà nhìn thăm thẳm yêu và đau quằn quại bi hùng dù ở đâu vẫn Tổ Quốc trong lòng cột biên giới đóng từ thương đến nhớ ngọn đèn sáng trắng nóng mắt quá ai cứ sau mình lẩn quất như ma
Ánh trăng
Lượt xem: 20193
08/01/2015 19:29
Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ
Thật thà
Lượt xem: 31278
08/01/2015 19:26
Tự dưng nhớ thật nhớ thà
Nhớ con đường chẳng đi qua bao giờ
Tự dưng nhớ gió trong mơ
Nhớ trăng dát bạc đôi bờ sông ngân
Thơ tặng người xa xứ
Lượt xem: 35521
08/01/2015 19:25
Xa hun hút một con đường
Bạn bè lận đận tận phương trời nào
Quê nhà ở phía ngôi sao
Qua sông mượn khúc ca dao làm cầu
Đám mây dừng lại trên trời
Lượt xem: 22174
08/01/2015 19:23
...Ðể cho dưới đất đám người chạy mưa
Ðể cho có lúc nương nhờ
Mái hiên ai cứ như thừa vậy thôi
Trắng trong từng hạt rơi rơi
Một chiều Hà Nội
Lượt xem: 28488
08/01/2015 19:20
Hồ gươm xanh màu xanh cổ tích
Con rùa vàng gửi bóng ở trên mây
Cây si mọc chúc cành xuống nước
Thê húc cong cong một nét lông mày
Nha Trang...có một mối tình
Lượt xem: 29850
08/01/2015 19:18
Mộc mạc đá Hòn Chồng lõa thể
Đành để cho Hòn Vợ thẹn thò
Em e ấp nấp mình sau đá
Để cái nhìn thành vòng vẹo quanh co
Đừng như công chúa
Lượt xem: 23035
08/01/2015 19:16
Đừng như công chúa
Ngủ mê trong rừng
Nằm hoài trên cỏ
Có ngày đau lưng
Nhớ người...
Lượt xem: 49724
08/01/2015 19:00
Một buổi trưa đông nhớ nắng hè
Nhớ em hong tóc thuở si mê
Sợi nào ràng buộc tình thơ ấy
Để nửa đời tôi mãi nặng nề
Người đi có nhớ...
Lượt xem: 17437
08/01/2015 18:59
Người về nơi ấy có còn mưa?
Hay chỉ lưa thưa những giọt thừa?
Sót lại khi mùa đông trở giấc
Để buồn sướt mướt lối thu xưa
Hiển thị 301 - 310 tin trong 2681 kết quả