Thơ
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Nhớ một thuở cùng bao thiếu nữ
Mà nay gò mả, ma rừng.
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Có của nhà vẫn còn ham tơ nhú
Ngồi chẳng yên, hồn dạ cứ vi vu.
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga
Trinh tiết thời nay em mở cửa
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
LỜI BÌNH: Dường như ban đầu khi sáng tác bài thơ này tác giả chỉ có ý định viết chơi. Mái tóc một thời trẻ tuổi nhà thơ đã cùng dan díu với bao nàng thiếu nữ xinh đẹp, thế mà giờ đây:
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Chỉ còn biết ve vãn bên các bà gái goá? Ta hãy đọc đến câu thơ thứ năm:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Buồn đến chảy nước mắt mà đau xót. Nhưng câu thơ tiếp sau thì lại thật thi ca:
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Lời thơ khá uyển chuyển và phong hoa. Tuy nó mô tả những dòng nước mắt lã chã rơi xuống mùa thu của đất trời, nhưng lại tạo thành tứ thơ hay:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Sự chuyển đổi giọng và nhịp của những câu thơ như thế mang nhiều tính nhạc, kết hợp với nghĩa thơ để gây một âm hưởng trong rung cảm của trái tim, đưa thi phẩm trở thành một bản thơ trữ tình thi vị. Những câu thơ rơi được tác giả nhặt lên ấy, hoà với dòng lệ đời chảy xuống mùa thu xao xiết buồn. Một mùa thu của tình yêu muốn được mơn trớn và vuốt ve:
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga...
Đêm Tóc Đá là một bài thơ tình khá lãng mạn, ẩn chứa một nỗi lòng hiu hắt và khát vọng của tuổi hoa niên! Nhưng ngòi bộc phá nổ của bài thơ chính nằm ở trong câu thơ kết, nó chứa chất cả nỗi nhân tình thế thái:
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
Mang ngai vàng là biểu tượng cho quyền lực tối cao thời vua chúa, đặt nó "dưới" cả cái... của đàn bà? Một câu thơ rất Hồ Xuân Hương, cay độc. Văn thơ thường mượn xưa nói nay, không phải nó chỉ ám chỉ mỗi ngày xưa mà còn về cả hôm nay. Suy cho cùng chẳng cái gì bằng “cái ấy” của đàn bà. Ý trong nghĩa đen, là khởi điểm cho cả chính trị và triết học!
Nhưng về nghĩa bóng, câu thơ bộc lộ một ý nghĩa phản biện xã hội. Chính câu thơ kết như thế đã nâng tầm vóc thi phầm Đêm Tóc Đá cao lên trong hàng bậc của thi ca.
NGỌC BÍCH
Trích tập "Phê bình & tiểu luận thi ca Phạm Ngọc Thái" 2013.
19. Tình tứ
Lượt xem: 18197
17/12/2014 15:22
Biết có nơi nào hẹn gặp nhau?
Thời gian xóa hết dấu thương đau
Cho em mãi mãi như hoa đẹp
Không có tàn phai một chút nào!
18. Hương quê
Lượt xem: 29555
17/12/2014 15:21
Lá tre rụng xuống ao nào?
Mấy con cá nhỏ che đầu mộng mơ
Thương con tôm tích gà mờ
Búng càng ra khỏi hang chờ cá non
17. Tủi gối chăn
Lượt xem: 22186
17/12/2014 15:19
Áo cũ vẫn thương vẫn để dành...
Cuối đường hư ảo hương mong manh
Hạt sương tình nghĩa dù lưu luyến
Duyên nợ ba sinh cũng không thành?
16. Còn em
Lượt xem: 23030
17/12/2014 15:18
Còn em kể chuyện nắng mưa
Còn em kể chuyện sang mùa sang canh
Còn em kể chuyện mộng lành
Nắng lên đỉnh núi, mây xanh chân trời
15. Vẫn chờ
Lượt xem: 18806
17/12/2014 15:17
Gửi người một chút tha hương
Bao nhiêu sóng gió đoạn trường đã qua
Gửi người một chút tình ca
Ngày xưa thơ mộng đã xa quá rồi!
14. Như mộng
Lượt xem: 19810
17/12/2014 15:16
Sách cũ thơm đầy hương tóc em
Ngày xưa hai đứa học chung đèn
Khi anh buồn ngủ em liền đến
Mây trắng mây hồng nâng gót quen!
13. Sương khói
Lượt xem: 20102
17/12/2014 15:15
Thân tặng Thi Họa Sĩ Vũ Hối
Đèn vàng hiu hắt bóng xưa
Trước sau lạnh lẽo... đường mưa lỡ làng!
Dặm buồn sương khói xốn xang
Người đi tuyết nhuộm đêm tàn tha hương!
12. Cỏ khô
Lượt xem: 17472
17/12/2014 15:14
Thân tặng Lan Đàm
Đường làng còn chút cỏ khô
Dấu chân côi cút mơ hồ bụi bay
Tủi thân ăn ớt không cay
Khổ qua không đắng, chanh xoài không chua
11. Cỏ hoang
Lượt xem: 25186
17/12/2014 15:13
Thân tặng Nguyên Trần
Như hoa đồng nội như cỏ hoang?
Thơ thẩn vườn khuya trăng gió tàn?
Đường đau mưa lạnh hồn sông núi?
Mỏi mòn chân đất mộng bình an?
10. Tình quê
Lượt xem: 29936
17/12/2014 15:12
Thân tặng Trần Bạch Thu
Chiều lạnh chim non gọi mẹ hiền
Nắng hồng lưu luyến ôm mái hiên
Hàng cây ngơ ngác nhìn mây trắng
Gió gửi hương lòng theo gót tiên!
Hiển thị 1841 - 1850 tin trong 2681 kết quả