Thơ
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Nhớ một thuở cùng bao thiếu nữ
Mà nay gò mả, ma rừng.
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Có của nhà vẫn còn ham tơ nhú
Ngồi chẳng yên, hồn dạ cứ vi vu.
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga
Trinh tiết thời nay em mở cửa
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
LỜI BÌNH: Dường như ban đầu khi sáng tác bài thơ này tác giả chỉ có ý định viết chơi. Mái tóc một thời trẻ tuổi nhà thơ đã cùng dan díu với bao nàng thiếu nữ xinh đẹp, thế mà giờ đây:
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Chỉ còn biết ve vãn bên các bà gái goá? Ta hãy đọc đến câu thơ thứ năm:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Buồn đến chảy nước mắt mà đau xót. Nhưng câu thơ tiếp sau thì lại thật thi ca:
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Lời thơ khá uyển chuyển và phong hoa. Tuy nó mô tả những dòng nước mắt lã chã rơi xuống mùa thu của đất trời, nhưng lại tạo thành tứ thơ hay:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Sự chuyển đổi giọng và nhịp của những câu thơ như thế mang nhiều tính nhạc, kết hợp với nghĩa thơ để gây một âm hưởng trong rung cảm của trái tim, đưa thi phẩm trở thành một bản thơ trữ tình thi vị. Những câu thơ rơi được tác giả nhặt lên ấy, hoà với dòng lệ đời chảy xuống mùa thu xao xiết buồn. Một mùa thu của tình yêu muốn được mơn trớn và vuốt ve:
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga...
Đêm Tóc Đá là một bài thơ tình khá lãng mạn, ẩn chứa một nỗi lòng hiu hắt và khát vọng của tuổi hoa niên! Nhưng ngòi bộc phá nổ của bài thơ chính nằm ở trong câu thơ kết, nó chứa chất cả nỗi nhân tình thế thái:
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
Mang ngai vàng là biểu tượng cho quyền lực tối cao thời vua chúa, đặt nó "dưới" cả cái... của đàn bà? Một câu thơ rất Hồ Xuân Hương, cay độc. Văn thơ thường mượn xưa nói nay, không phải nó chỉ ám chỉ mỗi ngày xưa mà còn về cả hôm nay. Suy cho cùng chẳng cái gì bằng “cái ấy” của đàn bà. Ý trong nghĩa đen, là khởi điểm cho cả chính trị và triết học!
Nhưng về nghĩa bóng, câu thơ bộc lộ một ý nghĩa phản biện xã hội. Chính câu thơ kết như thế đã nâng tầm vóc thi phầm Đêm Tóc Đá cao lên trong hàng bậc của thi ca.
NGỌC BÍCH
Trích tập "Phê bình & tiểu luận thi ca Phạm Ngọc Thái" 2013.
41. Tình cuội
Lượt xem: 20450
17/12/2014 16:04
Giật mình nóng trước lạnh sau
Tóc bay râu rụng đạo bào chưa xong
Lên trăng xuống gió lộn sòng
Trung thu bóng rã nát lòng cố hương
40. Sương gió tha hương
Lượt xem: 25906
17/12/2014 16:02
Thân tặng Lãm Thúy
Hoàng hôn khói toả chân mây
Nhạt nhòa giọt nắng hao gầy cánh chim!
Hoài công kiệt sức đi tìm
Bóng hình ngày cũ tiếng tim rộn ràng
39. Đất khóc
Lượt xem: 22726
17/12/2014 16:01
Đêm đông đất khóc trời cười
Ngày hè chim hót tưởng lời nắng mưa
Trôi buồn hết chuyện đời xưa
Tép rang bí luộc rau dừa cúng cơm
37. Một chút son môi
Lượt xem: 17749
17/12/2014 15:42
Tưởng đã chết khô bởi đợi chờ
Hôm nay đời bỗng đẹp hơn thơ
Hàng me gọi nắng chiều lưu luyến
Còn tưởng mình đang lạc trong mơ!
36. Chưa tròn
Lượt xem: 23633
17/12/2014 15:41
Lở lưng bồi trán dại khờ
Trôi qua trôi lại mòn bờ chiêm bao
Chân lạnh gửi tay nóng trao
Bên trời kinh dị nhìn sao máu trào
35. Ánh sao buồn
Lượt xem: 19924
17/12/2014 15:40
Thân xác tan rồi hồn cũng tan
Từ khi em trở lại thiên đàng
Áo hoa theo bướm đi đâu mất
Để dấu chân buồn ngập thế gian!
34. Cỏ ngủ
Lượt xem: 18075
17/12/2014 15:39
Lá rơi nắng muộn trông chồng,
Bụi trôi theo nắng sang sông lỡ làng
Trâu già răng rụng lang thang
Muỗi mồng no máu vội vàng xa bay
33. Như xưa xưa vẫn…
Lượt xem: 20280
17/12/2014 15:38
Ôm mây gối núi ăn rừng
Trở trời trái gió nửa chừng cũng không
Nửa chừng áo đỏ sang sông
Đò quên lướt sóng sóng mong đò chìm
32. Như tình
Lượt xem: 19205
17/12/2014 15:37
Gió trăng lẽo đẽo không tha
Như tình? Như nợ? Như ma quỷ cào
Nắng hồng ôm lụa bay cao
Bỏ vầng mây trắng chiêm bao trễ đò
31. Mất hồn
Lượt xem: 19102
17/12/2014 15:36
Bỏ hết buồn rồi ta còn không
Hay ta còn lại hạt bụi hồng
Lững lờ trong gió trôi trong nắng
Mất cả ngọn nguồn quên đục trong!
Hiển thị 1821 - 1830 tin trong 2681 kết quả