Thơ
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Nhớ một thuở cùng bao thiếu nữ
Mà nay gò mả, ma rừng.
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Có của nhà vẫn còn ham tơ nhú
Ngồi chẳng yên, hồn dạ cứ vi vu.
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga
Trinh tiết thời nay em mở cửa
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
LỜI BÌNH: Dường như ban đầu khi sáng tác bài thơ này tác giả chỉ có ý định viết chơi. Mái tóc một thời trẻ tuổi nhà thơ đã cùng dan díu với bao nàng thiếu nữ xinh đẹp, thế mà giờ đây:
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Chỉ còn biết ve vãn bên các bà gái goá? Ta hãy đọc đến câu thơ thứ năm:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Buồn đến chảy nước mắt mà đau xót. Nhưng câu thơ tiếp sau thì lại thật thi ca:
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Lời thơ khá uyển chuyển và phong hoa. Tuy nó mô tả những dòng nước mắt lã chã rơi xuống mùa thu của đất trời, nhưng lại tạo thành tứ thơ hay:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Sự chuyển đổi giọng và nhịp của những câu thơ như thế mang nhiều tính nhạc, kết hợp với nghĩa thơ để gây một âm hưởng trong rung cảm của trái tim, đưa thi phẩm trở thành một bản thơ trữ tình thi vị. Những câu thơ rơi được tác giả nhặt lên ấy, hoà với dòng lệ đời chảy xuống mùa thu xao xiết buồn. Một mùa thu của tình yêu muốn được mơn trớn và vuốt ve:
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga...
Đêm Tóc Đá là một bài thơ tình khá lãng mạn, ẩn chứa một nỗi lòng hiu hắt và khát vọng của tuổi hoa niên! Nhưng ngòi bộc phá nổ của bài thơ chính nằm ở trong câu thơ kết, nó chứa chất cả nỗi nhân tình thế thái:
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
Mang ngai vàng là biểu tượng cho quyền lực tối cao thời vua chúa, đặt nó "dưới" cả cái... của đàn bà? Một câu thơ rất Hồ Xuân Hương, cay độc. Văn thơ thường mượn xưa nói nay, không phải nó chỉ ám chỉ mỗi ngày xưa mà còn về cả hôm nay. Suy cho cùng chẳng cái gì bằng “cái ấy” của đàn bà. Ý trong nghĩa đen, là khởi điểm cho cả chính trị và triết học!
Nhưng về nghĩa bóng, câu thơ bộc lộ một ý nghĩa phản biện xã hội. Chính câu thơ kết như thế đã nâng tầm vóc thi phầm Đêm Tóc Đá cao lên trong hàng bậc của thi ca.
NGỌC BÍCH
Trích tập "Phê bình & tiểu luận thi ca Phạm Ngọc Thái" 2013.
30. Sững sờ
Lượt xem: 18302
17/12/2014 15:35
Một ngày nắng sữa mưa hoa
Gió trêu chín bưởi chua cà ngọt chanh
Sững sờ em hốt hồn anh
Gieo ngon kiếp trước gặt lành kiếp sau
29. Khói mây
Lượt xem: 32326
17/12/2014 15:34
Nắng muộn lơ thơ lạ đất trời
Tha hương cầu thực có gì vui
Chân mòn đau tủi hồn hoang dã
Lối cũ lòng quê bỗng ngậm ngùi!
28. Cũng đã chân mây
Lượt xem: 22923
17/12/2014 15:33
"Hương quê lòng khói đã chân mây
Vườn hoang giếng lạnh rớt trâm cài
Ve sầu dạ nhẹ tình hoa nắng
Vòng thơm kỷ niệm áo mưa bay"
27. Lơ lửng
Lượt xem: 23437
17/12/2014 15:31
Vô vi không phải không làm
Không làm không phải không tham muốn gì
Hình như chân chẳng chịu đi
Mà lòng vẫn muốn... hòn bi cũng thèm?
26. Chết đuối
Lượt xem: 29796
17/12/2014 15:30
Thân tặng Nguyễn Ngọc Liên & Dương Thị Tuyết Nhung
Cánh hoa xuân muộn rụng trước thềm
Tưởng nghe chăn gối gọi thân quen
Ngờ đâu em dậy lo cơm nước
Lỡ mộng cuối tuần... tiếc vai êm!
25. Cổ tích
Lượt xem: 22060
17/12/2014 15:28
Em như nắng ấm đầu xuân
Như hoa đồng nội rất thân rất hiền
Như cổ tích như thần tiên
Mây qua đỉnh núi thăm miền thơ ngây
24. Lặng lẽ
Lượt xem: 25485
17/12/2014 15:27
Lang thang hốt rác, nhặt hoa rơi
Có phải quê xưa cuối chân trời
Những giọt mồ hôi lăn trên má
Hay dòng lệ khóc kiếp nổi trôi?
23. Hao gầy
Lượt xem: 19101
17/12/2014 15:26
"Tình đất tình người tình cỏ cây?
Sông bồi núi lở gió ăn mây?
Ngày đen đêm trắng tàn chinh chiến?
Buồn cõng vui đi bóng hao gầy? "
22. Gối lạnh
Lượt xem: 27733
17/12/2014 15:25
Thôi hết mưa thu hết nắng xuân
Môi tan theo bóng gót Thiên Thần
Kinh hoàng lạc mất dòng suối ngọt
Còn biết tìm đâu hương cố nhân?
20. Ve sầu xác nhện
Lượt xem: 16483
17/12/2014 15:24
Trôi sông ru nhớ cõi buồn
Trôi buồn ru nhớ ngọn nguồn lẻ loi!
Trôi ta ru nhớ không người?
Trôi người ru nhớ không cười trôi ta?
Hiển thị 1831 - 1840 tin trong 2681 kết quả