Thơ
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Nhớ một thuở cùng bao thiếu nữ
Mà nay gò mả, ma rừng.
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Có của nhà vẫn còn ham tơ nhú
Ngồi chẳng yên, hồn dạ cứ vi vu.
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga
Trinh tiết thời nay em mở cửa
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
LỜI BÌNH: Dường như ban đầu khi sáng tác bài thơ này tác giả chỉ có ý định viết chơi. Mái tóc một thời trẻ tuổi nhà thơ đã cùng dan díu với bao nàng thiếu nữ xinh đẹp, thế mà giờ đây:
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Chỉ còn biết ve vãn bên các bà gái goá? Ta hãy đọc đến câu thơ thứ năm:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Buồn đến chảy nước mắt mà đau xót. Nhưng câu thơ tiếp sau thì lại thật thi ca:
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Lời thơ khá uyển chuyển và phong hoa. Tuy nó mô tả những dòng nước mắt lã chã rơi xuống mùa thu của đất trời, nhưng lại tạo thành tứ thơ hay:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Sự chuyển đổi giọng và nhịp của những câu thơ như thế mang nhiều tính nhạc, kết hợp với nghĩa thơ để gây một âm hưởng trong rung cảm của trái tim, đưa thi phẩm trở thành một bản thơ trữ tình thi vị. Những câu thơ rơi được tác giả nhặt lên ấy, hoà với dòng lệ đời chảy xuống mùa thu xao xiết buồn. Một mùa thu của tình yêu muốn được mơn trớn và vuốt ve:
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga...
Đêm Tóc Đá là một bài thơ tình khá lãng mạn, ẩn chứa một nỗi lòng hiu hắt và khát vọng của tuổi hoa niên! Nhưng ngòi bộc phá nổ của bài thơ chính nằm ở trong câu thơ kết, nó chứa chất cả nỗi nhân tình thế thái:
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
Mang ngai vàng là biểu tượng cho quyền lực tối cao thời vua chúa, đặt nó "dưới" cả cái... của đàn bà? Một câu thơ rất Hồ Xuân Hương, cay độc. Văn thơ thường mượn xưa nói nay, không phải nó chỉ ám chỉ mỗi ngày xưa mà còn về cả hôm nay. Suy cho cùng chẳng cái gì bằng “cái ấy” của đàn bà. Ý trong nghĩa đen, là khởi điểm cho cả chính trị và triết học!
Nhưng về nghĩa bóng, câu thơ bộc lộ một ý nghĩa phản biện xã hội. Chính câu thơ kết như thế đã nâng tầm vóc thi phầm Đêm Tóc Đá cao lên trong hàng bậc của thi ca.
NGỌC BÍCH
Trích tập "Phê bình & tiểu luận thi ca Phạm Ngọc Thái" 2013.
Chuyện chiêm bao (17)
Lượt xem: 41079
09/01/2015 08:52
Ngủ yên bên lá cỏ chiều
Giữa trời thu mỏng gió dìu mây trôi
Ngủ yên bên suối bên đồi
Bên rừng thu tạnh bên người xót xa
Chuyện chiêm bao (18)
Lượt xem: 30090
09/01/2015 08:50
Nàng tiên ấy đã đi đâu
Đi mùa động đậy đi màu hương phai
Đi về ngày mốt ngày mai
Đêm tăm tối mộng đi dài dặm băng
Chuyện chiêm bao (19)
Lượt xem: 49144
09/01/2015 08:49
Em đi tháng rộng ngày dài
Em về tháng rộng nằm dài hơn năm
Mỏi chân duỗi cẳng em nằm
Ngủ yên sao mắt lệ đầm đìa tuôn
Chuyện chiêm bao (20)
Lượt xem: 41199
09/01/2015 08:48
Nước non mây trắng nắng vàng
Gió đưa đẩy lá vạn ngàn rung rinh
Người đi tiên nữ vô tình
Tuyết băng ngọc diện bất bình chuyện chi
Chuyện chiêm bao (21)
Lượt xem: 31128
09/01/2015 08:47
Tiếc vì em vẫn quá xinh
Mà tôi lẩy bẩy rung rinh tuổi già
Chiêm bao toàn thể ngọc ngà
Tôn lưu mặt đất tiên nga lập thành
Chuyện chiêm bao (22)
Lượt xem: 45633
09/01/2015 08:46
Đi về phố thị tìm em
Tìm em rừng biển chênh vênh thị thành
Trang đời em giữ quá xanh
Một chiều man dại nhìn anh đợi chờ
Chuyện chiêm bao (23)
Lượt xem: 36184
09/01/2015 08:45
Mặt trời mang chở đi đâu
Một trời băng tuyết trên đầu mang đi
Mặt trăng mỉm miệng thầm thì
Trăng mùa thu mọc cũng vì tình em
Chuyện chiêm bao (24)
Lượt xem: 42182
09/01/2015 08:45
Bất ngờ em giết người anh
Vô tình bất ý ai đành biết đâu
Éo le có lẽ dài lâu
Khéo vô duyên bấy là đầu hay đuôi
Chuyện chiêm bao (25)
Lượt xem: 37479
09/01/2015 08:41
Phi thường thánh nữ thở dài
Thần tiên thái thậm thiên thai bực mình
Đầy vơi đắm đuối tâm tình
Em xinh hơn cả thiên hình đã xinh
Nhiên tượng
Lượt xem: 49094
09/01/2015 08:40
Xin ngó lại bàn chân em bước
Vì em đi vào lúc gió đương bay
Năm ngón nhỏ như sương đầm lá ướt
Em đưa tay anh vói bắt chừng này
Hiển thị 151 - 160 tin trong 2681 kết quả