Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Nhớ một thuở cùng bao thiếu nữ
Mà nay gò mả, ma rừng.
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Có của nhà vẫn còn ham tơ nhú
Ngồi chẳng yên, hồn dạ cứ vi vu.
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga
Trinh tiết thời nay em mở cửa
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
LỜI BÌNH: Dường như ban đầu khi sáng tác bài thơ này tác giả chỉ có ý định viết chơi. Mái tóc một thời trẻ tuổi nhà thơ đã cùng dan díu với bao nàng thiếu nữ xinh đẹp, thế mà giờ đây:
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Chỉ còn biết ve vãn bên các bà gái goá? Ta hãy đọc đến câu thơ thứ năm:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Buồn đến chảy nước mắt mà đau xót. Nhưng câu thơ tiếp sau thì lại thật thi ca:
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Lời thơ khá uyển chuyển và phong hoa. Tuy nó mô tả những dòng nước mắt lã chã rơi xuống mùa thu của đất trời, nhưng lại tạo thành tứ thơ hay:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Sự chuyển đổi giọng và nhịp của những câu thơ như thế mang nhiều tính nhạc, kết hợp với nghĩa thơ để gây một âm hưởng trong rung cảm của trái tim, đưa thi phẩm trở thành một bản thơ trữ tình thi vị. Những câu thơ rơi được tác giả nhặt lên ấy, hoà với dòng lệ đời chảy xuống mùa thu xao xiết buồn. Một mùa thu của tình yêu muốn được mơn trớn và vuốt ve:
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga...
Đêm Tóc Đá là một bài thơ tình khá lãng mạn, ẩn chứa một nỗi lòng hiu hắt và khát vọng của tuổi hoa niên! Nhưng ngòi bộc phá nổ của bài thơ chính nằm ở trong câu thơ kết, nó chứa chất cả nỗi nhân tình thế thái:
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
Mang ngai vàng là biểu tượng cho quyền lực tối cao thời vua chúa, đặt nó "dưới" cả cái... của đàn bà? Một câu thơ rất Hồ Xuân Hương, cay độc. Văn thơ thường mượn xưa nói nay, không phải nó chỉ ám chỉ mỗi ngày xưa mà còn về cả hôm nay. Suy cho cùng chẳng cái gì bằng “cái ấy” của đàn bà. Ý trong nghĩa đen, là khởi điểm cho cả chính trị và triết học!
Nhưng về nghĩa bóng, câu thơ bộc lộ một ý nghĩa phản biện xã hội. Chính câu thơ kết như thế đã nâng tầm vóc thi phầm Đêm Tóc Đá cao lên trong hàng bậc của thi ca.
NGỌC BÍCH
Trích tập "Phê bình & tiểu luận thi ca Phạm Ngọc Thái" 2013.
Trong mưa
Lượt xem: 42797
30/05/2015 19:18
Mưa rơi nhẹ như là tóc ấy
Giống dải lụa mềm quấn nỗi buồn bay
Mưa rơi khẽ như hoa vậy
Vỗ vào đêm hoá các nốt đàn gày!
Em ơi ! Thành phố lại mưa
Lượt xem: 33425
30/05/2015 19:14
Nghe không em lại mưa lên phố!
Bao năm rồi chiều ấy cũng mưa rơi...
Gió se sắt đưa anh vào nỗi nhớ
Mối tình thời thiếu nữ xa xôi.
Thành phố mưa rơi
Lượt xem: 32738
30/05/2015 19:11
Em hãy gảy bản tình lên chút nữa
Và có nghe trong thành phố mưa rơi?
Hãy đắm làn hoa thơm trinh nữ
Dòng suối tinh mai khoả tắm chân trời.
Nghĩa vợ tình chồng
Lượt xem: 35424
26/05/2015 18:31
Thanh Trà - Hồ Chí Minh 24/05/2015 14:22
Chúng mình nghĩa nặng, tình thương
Trời se nên biết sống nhường nhịn nhau
Sống trăm năm, bạc mái đầu
Là đôi giầy nhỏ, đi đâu cũng cùng
Ai? Tôi!
Lượt xem: 37981
14/04/2015 19:11
Tôi - người viết những câu thơ cổ võ
Ca tụng người không tiếc mạng mình
trong mọi cuộc xung phong.
Nếu thế giới không có đàn ông?
Lượt xem: 20194
05/03/2015 07:55
Nếu thế giới không đàn ông?
Chị em phụ nữ chẳng có chồng
Lấy ai chu cấp cho đủ thứ
Lấy ai ngọ nguậy những đêm đông…
Đọc! Nếu bạn là con trai!
Lượt xem: 39555
05/03/2015 07:55
Là con trai phải ngang tàng, ngạo nghễ…
Gặp chó sủa phải đáp lễ bằng chân…
Là con trai phải biết lo lấy thân…
Gặp kẻ bất nhân phải ra tay bất nghĩa…
Cơm và phở
Lượt xem: 20851
05/03/2015 07:52
Lời khuyên cho các ông chồng là tốt nhất không nên phụ “cơm”.
Cơm khoe: tớ nhất trên đời.
Phở rằng: tớ cũng tuyệt vời đấy nha!
Cơm là từ gạo mà ra.
Phở cũng từ gạo nhưng mà… ngon hơn.
Giấc mơ của chị em phụ nữ
Lượt xem: 37397
05/03/2015 07:47
Con gái nên cưới nhiều chồng
Một ông rửa chén, một ông lau nhà
Một ông cứ việc tà tà
Khi nào em rảnh dắt chàng đi chơi
Vè chúc tết
Lượt xem: 30505
05/03/2015 07:46
Nghe vẻ nghe ve
Nghe vè chúc tết:
Năm cũ sắp hết
Năm mới sắp sang
Hiển thị 11 - 20 tin trong 2681 kết quả