Thơ

xiii. Nhà Hồ và giặc nhà Minh (1400 - 1418)

1. Nhà Hồ cướp ngôi nhà Trần

Quý-Ly gắm-ghé vạc Trần.
Quyết dời kẻ-chợ về gần An-tôn.
Đã xui truyền vị cho con,
Ngọc-Thanh lại kết oan-hồn một giây.
Gặp khi Thiếu-Đế thơ-ngây,
Khát-Chân, Trần Hãng đêm ngày hợp-mưu.
Hội-minh vừa mới lên lầu,
Ba trăm đồ-đảng cùng nhau hiệp-tình.
Dùng-dằng chưa kịp cất binh,
Hở cơ một phút tan-tành như tro.
Quý-Ly mới đổi họ Hồ,
Quốc-danh là hiệu Đại-Ngu chương-hoàng.
Truyền ngôi con cả Hán-Thương,
Tự xưng là Thái-thượng-hoàng ở trong.
Sai người dâng biểu cầu-phong,
Dối Minh xin để nối dòng quốc-quân.

2. Quân Minh diệt nhà Hồ

Nguyễn-Khang giả tiếng họ Trần,
Sang Minh xin lấy viện-quân đưa về.
Chi-lăng nghe động cổ-bề,
Lý-Bân, Mộc-Thạnh trỏ cờ tới nơi.
Quân Minh nhân thế đuổi dài,
Nhị Hồ mới chạy ra ngoài phương xa.
Núi Cao-vọng, bến Kỳ-la,
Đường cùng phải bắt cũng là trời xui!
Tôn-vinh kể được mấy hơi,
Sáu năm tiếm-vị, muôn đời ô-danh

3. Trần-Giản-Định chống Minh

Quý-Ly tội ác đã đành,
Rồi ra lại gặp người Minh hung-tàn.
Chia phủ, huyện, đặt quân-quan,
Cỏ cây đều phải lầm-than hội này
Dòng Trần chưa dứt một dây,
Triệu-Cơ còn rắp ra tay đồ-hồi.
Lại phù Giản-Định lên ngôi,
Cảnh-Chân, Đặng-Tất vua tôi hiệp-tình.
Mở cờ đánh với quân Minh,
Phá đồn Cổ-lộng, đốt thành Bô-cô.
Ví hay nhân thế tràng-khu,
May ra khôi-phục cơ-đồ cũng nên.
Trùng-hưng cơ-tự chưa bền,
Bỗng không đem kẻ tướng hiền giết đi,
Cho nên hào-kiệt bạn-ly,
Cánh vây không có, còn gì mà mong?

4. Trần-Trùng-Quang chống Minh

Tướng-môn lại có con dòng,
Đặng-Dung, Cảnh-Dị mới cùng hợp mưu.
Một hai quyết-chí đồng-cừu
Cùng đem binh-sĩ ruổi vào Chi-la.
Lại tìm dòng-dõi Trần-gia,
Tôn-phù Quý-Khoáng, ấy là Trùng-Quang.
Đem binh vào phủ Thiên-tràng,
Đón vua Giản-Định về đàng Nghệ-an.
Cùng nhau gánh việc gian-nan,
Hạ-hồng tế ngựa, Bình-than đỗ-thuyền.
Quân Minh cố giữ thành bền,
Bỗng đâu Trương-Phụ băng miền lại sang.

5. Quân Minh chiếm toàn cõi Đại-Việt

Từ khi Giản-Định đầu hàng,
Nghệ-an đất cũ Trùng-Quang lại về.
Quân Minh chiếm giữ Bắc kỳ,
Vua Trần lánh ở Nam-thùy một nơi.
Đặng-Dung, Cảnh-Dị mấy người,
Thế cùng dù có tướng tài cũng thua.
Trước sau mười bốn đời vua,
Một trăm tám chục xuân-thu chưa chầy.
Loạn-cơ bởi tự ai gầy?
Quý-Ly tiếm-thiết tội dây muôn đời.
Chẳng qua lịch đổi, số dời,
Xui ra cho đứa gian-hồi nhuốm tay.

6. Chính-sách nhà Minh

Cốc-lăng trời khéo đổi thay,
Giận riêng bờ cõi từ nầy thuộc Minh.
Người trí-thức, kẻ tài danh,
Nam-sơn đào-độn, Bắc-đình câu lưu,
Thuế tơ, thuế thóc tham cầu,
Mỏ vàng mỏ bạc, trưng-thâu cũng nhiều;
Săn bạch-tượng, hái hồ-tiêu,
Mò châu, cấm muối, lắm điều hại dân.

Các tác phẩm khác

Đại Nam quốc sử diễn ca - XIV. Nhà Hậu Lê (Thời kỳ thống nhất: 1418-1526) Lượt xem: 33197
08/01/2015 08:20
1. Lê thái-Tổ phá giặc Minh
2. Nhà Lê kiến-quốc
3. Lê-Nghi-Dân cướp ngôi
4. Thời-kỳ toàn-thịnh: Lê Thánh-tông
5. Nhà Lê bắt đầu suy
6. Loạn Trần-Cảo và Trịnh Duy-Sản
7. Chính-quyền tan-rã
8. Mạc-Đăng-Dung chuyên-quyền

Đại Nam quốc sử diễn ca - XV. Nhà Mạc (1527-1592) Lượt xem: 25525
08/01/2015 08:17
1. Ngoại-giao và nội-chính của Mạc-Đăng-Dung
2. Nguyễn-Kim khởi-nghĩa phù Lê
3. Trịnh-Kiểm tiến quân ra Bắc
4. Nguyễn-Hoàng vào Hóa-Châu
5. Trịnh Mạc phân-tranh
6. Trịnh-Tùng chấp chính
7. Trịnh-Tùng diệt Mạc

Đại Nam quốc sử diễn ca - XVI. Nhà Lê Trung hưng (Vua Lê-Chúa Trịnh: 1593-1729) Lượt xem: 20075
08/01/2015 08:07
1. Giao-thiệp buổi đầu với Trung-hoa
2. Trịnh-Tùng xưng chúa
3. Trịnh-Tráng tăng quyền phủ chúa
4. Trịnh-Tạc đánh Nguyễn và Mạc
5. Trịnh-Căn và nhà Thanh
6. Triều thần nhà Lê
7. Những việc cải-cách về thời Trịnh-Cương

Đại Nam quốc sử diễn ca - XVII. Nhà Lê suy vi (Trịnh-Nguyễn phân tranh: 1729-1782) Lượt xem: 31149
08/01/2015 08:00
1. Chính-sách đồi-bại của Trịnh-Giang
2. Sự loạn-lạc ở Bắc-hà
3. Trịnh-Doanh và Lê-Hiển-tông
4. Trịnh-Doanh và Trịnh-Sâm dẹp loạn
5. Trịnh-Sâm đánh chúa Nguyễn
6. Trịnh-Sâm hỏng mưu thoán-đoạt
7. Đặng-Thị-Huệ lộng-quyền

Đại Nam quốc sử diễn ca - XVIII. Cuối đời nhà Lê (1783-1786) Lượt xem: 26785
08/01/2015 07:55
1. Loạn kiêu-binh ở kinh-thành
2. Nguyễn-Huệ ra Bắc lần thứ nhất
3. Chúa Trịnh-Khải bị bắt
4. Nguyễn-Huệ trả quyền Lê-Hiển-tông
5. Quân Tây-sơn rút về Nam
6. Triều-đình vua Lê-Chiêu-Thống
7. Nguyễn-Hữu-Chỉnh chuyên-quyền

Đại Nam quốc sử diễn ca - XIX. Nhà Nguyễn Tây Sơn (1787-1802) Lượt xem: 14626
08/01/2015 07:52
1. Quân Tây-sơn ra Bắc lần thứ hai
2. Lê-Chiêu-Thống chạy dài
3. Nguyễn-Huệ đặt chức Giám quốc ở Bắc-hà
4. Quân nhà Thanh sang nước ta
5. Triều-đình thời Lê-mạt
6. Quang-Trung đại-phá quân Thanh
7. Cuộc lưu-vong của Lê-Chiêu-thống
8. Tổng kết

Tình già Lượt xem: 38271
08/01/2015 06:09
Hai mươi bốn năm xưa, một đêm vừa gió lại vừa mưa.
Dưới ngọn đèn mờ, trong gian nhà nhỏ,
Hai cái đầu xanh kề nhau than thở:
- Ôi đôi ta, tình thương nhau thì vẫn nặng,

Viếng mộ ông Lê Chất Lượt xem: 32280
08/01/2015 06:09
Bình Tây trấn Bắc sử nghìn thu,
Ấy cỏ mờ rêu đất một u!
Ấy dũng ấy trung là thế thế!
Mà ân mà nghĩa ở mô mô!

Chơi thuyền trên sông Tân Bình (1) Lượt xem: 32483
08/01/2015 06:07
Eo đất vắt rừng già ra nước
Thành con sông xanh biếc dài ghê!
Khỉ ho cò gáy tứ bề
Ta đem thân đến chốn này làm chi!

Cảm đề khi đọc bản dịch thuỷ hử của Á Nam Trần Tuấn Khải Lượt xem: 37857
08/01/2015 06:06
Đời loạn vua hèn quan giết dân,
Ông thần pháp luật đứng bằng chân.
Trời sinh thẻo sắt tuôn ra máu,
Đổ lại trên đầu lũ bất nhân.

Hiển thị 1 - 10 tin trong 2288 kết quả