1

Tôi bộc. Xin Hoàng hậu đoái thương tên tôi bộc của Người!
Hoàng hậu. Dạ yến tan rồi, tôi bộc của ta về hết. Sao ngươi lại tới lúc đêm hôm khuya khoắt này?

Tôi bộc. Khi những người khác đã ra về, đó mới là lúc tôi đến với Người. Tôi đến để cầu xin, cầu xin làm những gì còn sót lại dành cho tên tôi bộc cuối cùng.
Hoàng hậu. Ngươi còn cầu mong gì khi đêm đã khuya?

Tôi bộc. Xin cho tôi được làm kẻ chăm sóc vườn hoa của Người.
Hoàng hậu. Nhiệm vụ của ngươi sẽ ra sao?

Tôi bộc. Tôi sẽ hầu hạ Người trong những ngày rảnh rỗi; tôi sẽ giữ gìn cho lối đi rậm cỏ xanh tươi, nơi buổi sớm mai Người dạo gót khoan thai, những cánh hoa sắp tàn sẽ hân hoan chào đón từng bước chân Người. Tôi sẽ đu Người trên cái đu giữa những cành cây xạp-ta bạc-na, ở đó trăng non chiều tàn qua kẽ lá sẽ cố gắng hôn tà áo Người. Tôi sẽ rót thêm dầu ngào ngạt hương thơm vào ngọn đèn tỏa sáng gần giường Người ngủ và trang hoàng tấm thảm để Người đặt chân, bằng gỗ trầm máu đỏ và kim cương màu vàng với nhiều hình vẽ diệu kỳ.
Hoàng hậu. Thế còn phần thưởng?

Tôi bộc. Chỉ xin được phép nâng bàn tay nhỏ nhắn của Người, bàn tay như những búp sen nõn nà, rồi quấn nhẹ vào cổ tay những chuỗi hoa nho nhỏ; chỉ xin được nhuốm gót chân Người bằng chất nước hoa a-bô-ca mà đỏ, rồi thổi đi những hạt bụi ngẫu nhiên còn dính lại.
Hoàng hậu. Tôi bộc của ta ơi, điều ngươi cầu xin ta chấp thuận. Ngươi sẽ là kẻ chăm sóc vườn hoa.

2

“Ua, thi nhân, chiều xuống dần; tóc anh đang ngả màu xam xám. Trong trầm tư cô đơn, anh có nghe lời gọi vọng từ kiếp sau?”
“Chiều đến rôi, thi nhân đáp, tôi đang lắng nghe, lắng nghe, vì lẽ dẫu muộn màng, có thể từ thôn làng vẫn có người đứng gọi. Tôi để mắt nhìn liệu những trái tim trẻ dại, lạc loài có gặp nhau chăng, liệu những đôi mắt hăm hở đang mong cầu giai điệu, giai điệu có đến để đánh tan màn im lặng, rồi thay họ mà nói nên lời. Ai sẽ ở đó dệt những bài ca đắm đuối họ đang cất tiếng hát nếu tôi cứ ngồi bên bờ cuộc đời trầm ngâm nghĩ đến sống chết cùng thế giới bên kia?”
“Sao hôm đầu tiên đã lặn. Anh lửa đám hỏa thiêu tàn lụi dần dần bên bờ sông tịch mịch. Từ khoảnh sân thuộc căn nhà hoang vắng, bầy chó sủa suông dưới ánh trăng úa tàn. Nếu có khách tha phương nào đó, lìa bỏ căn nhà êm ấm, tới đây ngắm nhìn đêm tối, cúi đầu lắng nghe bóng tối thì thầm, ai sẽ ở đấy thì thào bên tai người ấy những huyền bí của cuộc đời nếu tôi khép cửa nhà mình lại cố gắng dứt mình khỏi mọi giàng buộc trần gian?”
“Tóc tôi ngả màu hoa râm là chuyện nhỏ nhặt. Tôi vẫn hằng trẻ như những người trẻ nhất, hoặc vẫn hằng già như những người già nhất sống trong thôn này. Ở đây, có những người có nụ cười dịu hiền, chất phác, có những người có ánh mắt ranh mãnh, tinh ma, có những người nước mắt trào tuôn trong ánh sáng ban ngày và có những người lệ nhỏ âm thầm trong bóng tối âm u. Họ thảy đều cần đến tôi, bởi thế tôi làm gì có thì giờ ấp ủ cuộc đời bên kia thế giới. Tôi thuộc về cùng thời đại với mọi người. Có sao đâu nếu tóc tôi đã ngả màu?”

3

Buổi sớm mai tôi quăng lưới xuống biển. Từ vũng sâu đen ngòm tôi kéo lên vô số vật với hình thù và vẻ đẹp lạ kỳ – có vật rạng rỡ như nụ cười, có vật long lanh như giọt lệ và có vật ửng hồng như má cô dâu.
Chiều đến, gánh nặng trên vai, tôi về nhà; người yêu tôi đang ngồi trong vườn thẫn thở xé nhỏ từng cánh hoa tươi. Tôi ngại ngần giây lát, rồi đặt xuống chân nàng những vật bắt được, đoạn đứng lặng im. Nàng đưa mắt nhìn rồi nói: “Những vật này kỳ lạ thật? Em chẳng hiểu chúng dùng để làm gì?”
Ngượng ngùng, tôi cúi đầu thầm nghĩ: “Mình đã không tốn công lao để có những thứ này, mình đã không bỏ tiền ra mua chúng ngoài chợ; chúng chẳng phải quà tặng thích hợp dành cho nàng”.
Thế rồi, suốt đêm thâu, tôi đem từng cái, từng cái ném ra ngoài đường. Buổi sáng du khác đi qua; họ nhặt tất cả rồi mang về những miền xa xôi.

4

Ừ nhỉ, sao họ lại xây nhà cho tôi bên đường lên phố chợ? Họ neo thuyền chở nặng gần vườn cây tôi trồng. Họ tớ lui, lang thang tuỳ ý. Tôi ngồi ngắm họ, thời gian của mình trôi mau. Xua đuổi họ đi tôi không thể. Cứ thế ngày tiếp ngày lặng lẽ trôi qua.
Suốt ngày đêm tôi nghe bước họ vang ngoài ngõ. Hoài công tôi nói lớn: “Tôi không quen biết các người”. Trong bọn họ và người quen thuộc đối với ngón tay tôi, vài người quen thuộc đối với lỗ mũi tôi, máu trong thân thể tôi dường như cũng biết họ, và vài người quen thuộc đối với những giấc mơ của tôi. Xua đuổi họ đi tôi không nỡ. Tôi gọi họ và nói: “Bất kỳ ai muốn hãy lại nhà tôi. Vâng, xin cứ lại”.
Buổi sáng tiếng chuông vang lên ngoài đền. Họ tới, tay mang thúng mẹt, chân nhuốm sắc hồng. Anh sáng bình minh vờn trên nét mặt. Xua đuổi họ đi tôi không dám. Tôi gọi họ và nói: “Xin mời các người tơi vườn tôi mà hái hoa. Xin đến đây đi”.
Trưa đến tiếng gồng ngân vang ở Ngọ Môn. Tôi chẳng hiểu tại sao họ lại dừng tay ngưng việc, rồi lân la gần hàng dậu nhà tôi. Những bông hoa họ gài trên mái tóc đã héo tàn và phai màu; tiếng sáo họ thổi nghe não nuột. Xua đuổi họ đi tôi không đánh. Tôi gọi họ và nói: “Bóng cây vườn tôi mát lắm. Các bạn vào đây”.
Đêm về tiếng dế kêu rả rích trong rừng. Ai đó nhỉ đang từ từ tiến tới cổng nhà tôi, rồi nhẹ nhàng gõ cửa? Tôi lờ mờ nhìn thấy khuôn mặt, không ai nói một lời; bầu trời tịch mịch bao phủ khắp nơi. Xua đuổi người khách trầm lặng tôi không làm được. Tôi nhìn khuôn mặt qua màn tối, những giờ mộng mơ êm nhẹ dần trôi.

5

Lòng rộn ràng, tôi thèm khát những vật xa xôi. Tâm hồn bay xa những mong sờ mó vòng riềm của khoảng cách mịt mờ.
Ôi, Bên Kia Bao La, ôi, tiếng sáo thanh tao vọng từ Bên Kia! Tôi quên, tôi hằng quên rằng mình không cánh để bay, rằng mình vẫn bị buộc vào nơi này mãi mãi.
Lòng hăng hái, tâm thần tỉnh táo, tôi là người khách lạ trong vùng đất không quen. Hơi thở từ Bên Kia đến với tôi thì thầm một hy vọng khó thành. Tiếng nói từ Bên Kia đối với tim tôi quen thuộc như tiếng nói của chính lòng mình.
Ôi, Miền Xa Khó Tìm, ôi, tiếng sáo lanh lảnh vọng từ Miền Xa Khó Tìm! Tôi quên, tôi hằng quên rằng mình không hề thuộc lối, rằng mình chẳng có ngựa mọc cánh để ra đi.
Thẫn thờ, tôi là người khách phiêu du trong chính hồn tôi. Qua màn sương tắm nắng của những giờ khắc uể oải, hình ảnh mênh mông của Bên Kia Bao La hiển hiện mới rõ rệt làm sao trên nền trời xanh xanh!
Ôi, Tận Cùng Xa Nhất, ôi, tiếng sáo tâm tình vọng tự Tận Cùng Xa Nhất! Tôi quên, tôi hằng quên rằng mọi cửa vào đều đã khép kín trong căn nhà tôi sống cô đơn!

6

Con chim ngoan nằm trong lồng, con chim hoang ở ngoài rừng. Chúng gặp nhau khi thời cơ tới, như định mệnh đã an bài. Chim hoang kêu lên: “Ôi, người bạn tình, hãy cùng nhau ta bay về rừng xanh”. Chim lồng thì thầm: “Bạn lòng ơi, hãy vào đây trong lồng chung sống bên nhau”.
Chim rừng nói: “Trong song sắt lấy chỗ đâu để mình vươn cánh?”. “Chao ôi!” chim lồng thốt lời, “tôi chẳng biết đậu nơi nào trong bầu trời”. Chim rừng kêu lớn: “Bạn lòng ơi, hãy ca bài ca rừng xanh”. Chim lồng đáp lại: “Hãy ngồi bên đây, tôi sẽ dạy bạn lòng ngôn ngữ của người đại giác”. Chim rừng kêu: “Không, ồ không! Đã là bài ca thì có bao giờ dạy được”. Chim lồng nói: “Buồn cho thân tôi chẳng hề biết lời ca của rừng xanh”.
Tình đôi chim nhiệt nồng cùng thèm muốn, thế nhưng cả hai chẳng bao giờ có thể liền cánh cùng bay.
Đôi chim nhìn nhau qua song sắt lồng son. Ước vọng của đôi chim muốn thấu hiểu lòng nhau thực là hư huyễn. Đôi chim vỗ cánh trong thèm khát, rồi cất tiếng hót: “Xích lại gần nhau, gần thêm chút nữa, bạn lòng ơi!” Chim rừng kêu lên: “Làm sao được, tôi e cửa lồng đóng kín”. Chim lồng thở than: “Than ôi, cánh này bất lực còn đâu là đời!”

7

Ồ, Mẹ ơi, Hoàng tử trẻ đẹp sắp qua cửa nhà ta – làm sao con có thể chăm chú vào việc làm sáng nay? Mẹ dạy con vấn tóc đi; mẹ bảo con nên mặc áo màu nào đi. Mà sao mẹ lại nhìn con ngỡ ngàng thế hở mẹ?
Con biết chắc chàng sẽ chẳng thèm đưa mắt nhìn lên cửa sổ nhà ta; con biết chàng sẽ vượt khỏi tầm mắt con trong khoảnh khắc; chỉ còn điệu nhạc hư ảo, chập chờn của tiếng sáo từ xa nức nở sẽ đến với con.
Thế nhưng, Hoàng tử trẻ đẹp sẽ qua cửa nhà ta; con sẽ mặc chiếc áo đẹp nhất vào giây phút ấy.
Ồ, Mẹ ơi! Hoàng tử trẻ đẹp quả có qua cửa nhà ta; ánh nắng ban mai lóng lánh trên xe chàng đi. Con vén màn che mặt, giựt đứt chuỗi ngọc hổ phách đeo trên cổ, rồi quăng ra lối chàng qua. Mà sao mẹ lại nhìn con ngỡ ngàng vậy hở mẹ?
Con biết chắc chàng sẽ chẳng nhặc chuỗi hạt con ném xuống; con biết chuỗi hạt sẽ bị bánh xe chàng nghiến nát, để lại vết đỏ trên đường đất bụi; rồi chẳng ai hay vật con hiến dâng là gì và cũng chẳng ai biết con dâng hiến cho ai.
Thế nhưng, Hoàng tử trẻ đẹp thế nào cũng qua cửa nhà ta; con sẽ giứt phăng viên ngọc đeo trên ngực rồi ném xuống trước lối chàng đi.

8

Khi ngọn đèn bên giường lụn tắt, tôi thức dậy cùng tiếng chim ban mai. Tôi ngồi bên cửa sổ mở toang, vòng hoa tươi mát nằm trên mớ tóc lỏng buông. Người du khách trẻ đẹp đi dọc bên đường trong sương hồng buổi sớm. Cổ chàng đeo chuỗi ngọc; ánh bình minh vương trên mái tóc. Dừng trước cửa nhà tôi, chàng hối hả hỏi: “Nàng ở đâu nhỉ?” Lòng nặng ngượng ngùng, tôi không thể nói: “Nàng là Em, du khách trẻ đẹp, nàng là Em”.
Trời vào hoàng hôn, nhưng đèn chưa thắp. Tôi đang thẫn thờ vấn lại làn tóc. Chàng du khách trẻ đẹp đi xe tới trong ánh chiều hôm vàng vọt. Ngựa chàng mỏi mệt, xùi bọt trắng mép; và cát bụi phủ đậm áo chàng. Xuống ngựa trước cửa nhà tôi, chàng cất tiếng hỏi, giọng mệt mỏi: “Nàng ở đâu nhỉ?” Lòng năng thẹn thùng, tôi chẳng thể nói: “Nàng là Em, du khách thấm mệt, nàng là Em”.
Đó là một đêm xuân. Đèn phòng tôi tỏa sáng. Làn gió phương Nam nhẹ nhàng thổi. Con vẹt lắm mồm đã ngủ yên trong lồng. Tấm áo tôi mặc có màu sắc như ức con công, áo choàng ngoài xanh màu xanh cỏ mướt. Tôi ngồi bên cửa sổ, ngắm phường phố vắng tanh. Qua bóng đêm thâu tôi khe khẽ thủ thỉ: “Nàng là Em, du khách tuyệt vọng, nàng là Em”.

9

Khi tôi đi một mình ban đêm đến chỗ người yêu hò hẹn, chim không hót, gió không thổi, nhà cửa hai bên đường đứng lặng im. Chỉ có y trang tôi vận vang âm theo mỗi bước chân đi và tôi phát ngượng.
Khi tôi ngồi ở bao lơn ngóng đợi từng bước chân chàng, lá trên cây không rì rào, nước dưới sông nằm im, nằm im như thanh kiếm trên gối người lính gác ngủ khì. Chỉ có tim tôi đập rộn ràng – tôi chẳng biết làm sao ngăn cản nổi.
Khi người yêu tôi tới ngồi bên cạnh, khi toàn thân tôi rẩy run, mí mắt rủ xuống, màn tối giăng đen, gió thổi đèn tắt và mây kéo che mờ sao đêm. Chỉ có viên ngọc tôi đeo trên ngực óng ánh tỏa sáng – tôi chẳng biết làm sao giấu che đi được.

10

Cứ đều tay làm việc, tân giai nhân. Hãy lắng nghe, khách đã đến. Giai nhân nghe chăng, chằng đang nhẹ nhàng lắc xích dăng ngang then cổng? Hãy canh chừng, khi tới gặp chàng, đừng để vòng đeo chân kêu lớn tiếng, chớ để bước đi bước quá vội vàng.
Cứ đều tay làm việc, tân giai nhân, khách sẽ tới lúc chiều hôm. Không, không phải lượn gió ma quái nào đâu, giai nhân ạ, đừng hoảng sợ.
Đó là mặt trăng tròn trĩnh đêm Xuân bóng ngả xanh mờ ngoài sân cỏ; bầu trời trên cao sáng trong. Nếu thấy cần thì vén màn che mặt; nếu thấy sợ, cầm đèn ra tận cổng. Không, không phải lượn gió ma quái nào đâu, giai nhân ạ, đừng hoảng hốt. Chớ nói lời nào với chàng nếu còn bẽn lẽn; hãy nép mình bên cổng khi giáp cận mặt chàng. Nếu chàng hỏi han, và nếu tự mình cũng muốn, tân giai nhân nên cúi mặt lặng im nhìn xuống.
Đừng để vòng xuyến leng keng va nhau khi tay cầm đèn, dẫn chàng vào nhà. Chẳng nên nói lời nào với chàng nếu còn e thẹn.
Vẫn chưa làm xong công việc ư, giai nhân? Này kìa, khách đã tới. Vẫn chưa thắp đèn trong chuồng bò? Chưa sẵn sàng mâm quả để lễ đêm nay? Vẫn chưa điểm nốt son hạnh phúc chỗ đường ngôi rẽ ngang và chưa tắm gội để sửa soạn đêm nay? Ồ, tân giai nhân, nghe chăng, khách đã lại? Nhưng cứ đều tay, đều tay, đều tay.

11

Cứ thế mà đi, đừng dềnh dang chải chuốt. Nếu vòng tóc vẫn còn lỏng, đường ngôi rẽ chưa xuôi, giải lụa thắt lưng không chặt, cũng dừng bận tâm, em ạ. Cứ thế mà đi, đừng dềnh dang chải chuốt. Nào, hãy bước lẹ lên cỏ non xanh mịn. Nếu đất đỏ vì sương mai văng lên gót, vòng nhạc nơi chân còn lỏng lẻo, ngọc báu rơi khỏi chuỗi đeo tay, cũng đừng bận lòng, em ạ. Nào, hãy bước lẹ lên cỏ non xanh mịn.
Em thấy chăng mây đang phủ kín bầu trời? Từ bờ sông xa hạc từng đàn bay tới, gió từng cơn đổ xuống đồng hoang. Trong làng trâu bò ưu tư nhanh bước về chuồng. Em thấy chăng mây đang phủ kín bầu trời?
Hoài công em châm đèn trang điểm – đèn chập chờn và gió thổi tắt ngay. Ai sẽ biết mi mắt em đã không bị muội đèn chạm tới? Vì mắt em còn đen hơn mây trời mọng nước. Hoài công em chong đèn trang điểm – đèn vẫn tắt ngay.
Cứ thế mà đi, đừng dềnh dang chải chuốt. Nếu vòng hoa em kết chưa xong, nào ai để ý; nếu lắc tay em gái chưa chặt, chẳng nên cầu kỳ.
Bầu trời hôm nay vần vũ – muộn rồi đấy em ơi! Cứ thế mà đi, đừng dềnh dang chải chuốt.

12

Nếu em mang bình đi xách nước, hãy đến, xin hãy đến hồ tôi. Nước sẽ đổ xô quanh chân em thì thầm, tâm sự. Bóng mưa in trên cát mịn; mây giăng thấp ngang viền cây xanh tựa làn tóc màu mun phủ vầng trán thơ ngây. Tôi quá quen nhịp bước em đi, mỗi nhịp đập vang mạnh vào tim. Hãy đến, xin hãy đến hồ tôi nếu đi kiếm nước. Nếu em ngồi thẫn thờ, uể oải để bình trôi trên sông, hãy đến, xin hãy đến hồ tôi.
Đường dốc, cỏ mịn xanh, hoa dại nhiều vô số. Ý nghĩ trong em sẽ vượt khỏi tròng mắt nhung đen lang thang như chim non rời tổ. Màn che mặt sẽ rơi xuống chân em. Cứ lại, xin cứ lại hồ tôi nếu em muốn ngồi thẫn thờ, uể oải. Nếu thôi đùa nghịch, nếu muốn dầm mình trong nước, hãy đến, xin hãy đến hồ tôi. Trải áo choàng màu xanh lên bờ cỏ: mà nước xanh sẽ giấu kín em đi. Sóng sẽ nghển lên hôn nhẹ cổ trắng ngà rồi thì thầm bên tai em. Hãy đến, xin hãy đến hồ tôi nếu em muốn dầm mình trong nước.
Nếu quẫn trí và muốn quyên sinh cứ đến, xin cứ đến hồ tôi. Ở đấy mát lạnh và sâu thăm thẳm. Ở đấy, trong sâu thẳm, ngày đêm là một, và lời ca là im lặng triền miên. Cứ tới, xin cứ tới hồ tôi nếu em muốn trầm mình giã từ trần thế.

13

Tôi không hỏi xin gì mà chỉ đứng ở ven rừng sau rặng cây xanh. Anh mắt bình minh hãy còn mệt mỏi và không gian nặng chĩu sương mai. Trong làn sương mong manh hương cỏ ướt lười biếng còn trườn mình trên mặt đất. Dưới tán cây đa em đang vắt sữa bò; tay mềm mại tươi mát như bơ. Tôi đứng lặng thinh.
Tôi không nói một lời. Chỉ có con chim nhỏ nấp kín trong lùm cây cất tiếng hót. Cây xoài đang rắc hoa trên đường làng; đàn ong từng con từng con bay bay lượn lượn. Phía bên kia bờ ao cổng đền. Thi Và đã mở, người ngoan đạo đang cất tiếng cầu kinh. Em vắt sữa bò để bình trên bắp vế. Tôi đứng tay cầm chiếc lon rỗng không.
Tôi chẳng lại gần em. Bầu trời thức giấc theo tiếng kiểng trong đền. Bụi đường dâng cao sau bước chân bầy gia sức; những người đàn bà từ sông trở lại mang bình nước sóng sánh trên hông. Lắc tay em đeo ngân vang nhè nhẹ; sữa bò sủi bọt tràn khỏi miệng bình.
Buổi mai trôi qua mà tôi chẳng lại gần em.

14

Lúc buổi trưa trôi qua và cành tre rì rào trong gió tôi đang đi bên đường tôi chẳng hiểu tại sao. Nhiều bóng nằm ngang, tay trải rộng, ôm chặt bước đi của ánh nắng vội vàng. Chim cô-en không buồn cất tiếng hót. Tôi đang đi bên đường tôi chẳng hiểu sao.
Túp lều tranh bên dòng nước có cây cao bao trùm che mát. Có cô con gái nào đó đang bận bịu việc làm, đồ trang sức trên tay nhẹ vang trong xó tối. Tôi dừng chân trước cửa túp lều này, tôi chẳng hiểu tại sao.
Con đường nhỏ quanh co lượn khúc qua biết bao ruộng cải sen tươi non, qua biết bao vườn xoài mọng chín, băng ngang ngôi đền làng rồi khu chợ bên bến sông. Tôi dừng chân bên cạnh túp lều này, tôi chẳng hiểu tại sao.
Bao năm về trước, vào một ngày mùa Xuân khi trời lộng gió tiếng suối thì thầm trở nên buồn bã và hoa xoài từng cánh lã tã rơi xuống mặt đường. Làn nước lăn tăn nhảy múa, liếm vào mạn thuyền đồng đậu ở bến sông. Tôi chạnh nghĩ đến ngày Xuân lộng gió ấy, tôi chẳng hiểu tại sao.
Bóng chiều mỗi lúc thêm dày đặc; mục súc về chuồng. Anh nắng ngả màu xám trên đồng cỏ hoang liêu trong lúc dân làng đứng đợi đò bên bờ sông. Tôi từ từ quay gót, tôi chẳng hiểu tại sao.

15

Tôi chạy như con xạ hươu trong bóng tối rừng cây, say vui vì hương thơm ngào ngạt của chính mình. Đêm nay là đêm giữa mùa Xuân; gió này là gió từ phương Nam thổi lại.
Lạc lối, tôi đi lang thang; tôi tìm cái mình không thể có và tôi có cái mình không thể tìm.
Từ tim tôi hình ảnh của ước muốn riêng tư bay ra rồi nhảy múa. Ao ảnh chập chờn nhè nhẹ lướt qua. Tôi cố ghi ảo ảnh trong tay; ảo ảnh tuột thoát khiến tôi lạc loài. Tôi tìm cái mình không thể có và tôi có cái mình không thể tìm.

16

Tay xiết trong tay, mắt vờn theo mắt, từ đó lịch sử tâm tình đôi ta bắt đầu. Đêm ấy là đêm trăng đầu Xuân; hoa ben-na thơm ngạt ngào lan trong không khí. Chiếc sáo anh thổi nằm trơ trên mặt đất; vòng hoa em kết vẫn chưa xong. Tình yêu đôi ta đơn sơ như một bài ca.
Màn em che mặt màu vàng cam làm mắt anh ngất ngây; vòng hoa nhài vì anh em kết thôi thúc tim anh rung lên từng nhịp như lời ngợi ca. Đây là trò chơi cho đi đòi lại, bộc lộ rồi lại phủ che; vài nụ cười tươi duyên, vài thẹn thùng nho nhỏ, vài giận hờn nhè nhẹ, vài giành giật bâng qươ. Tình yêu đôi ta đơn sơ như một bài ca.
Ngoài hiện tại không có gì huyền bí. Việc chi mà tìm kiếm điều chẳng thể kiếm tìm; sau vẻ đẹp chẳng có bóng mờ nào hết; việc chi mà lần mò trong bóng tôi thâm u. Tình yêu đôi ta đơn sơ như một bài ca.
Chúng mình không miên man nói mãi để rồi chìm vào im lặng triền miên; chúng mình không qườ tay với khoảng không để tìm điều ngoài hy vọng. Thật đủ rồi cái ta cho và cái ta được. Chúng mình đã không bóp nghẹt nguồn vui, thật nghẹt để vắt ra men rượu đau thương. Tình yêu đôi ta đơn sơ như một bài ca.

17

Con chim màu vàng cất tiếng trong lùm cây bên ấy, giọng hót làm tim tôi ca múa rộn ràng. Hai đứa chúng tôi cùng sống trong một làng; đấy là nguồn vui duy nhất của hai tâm hồn. Cặp cừu non nàng âu yếm tới ăn cỏ dưới bóng mát vườn cây nhà tôi. Nếu chúng lạc vào ruộng bắp tôi trồng, tôi sẽ trìu mến bồng chúng trên tay. Tên làng chúng tôi ở là Khàn A Na và An A Nà là tên người ta gọi dòng sông. Tên tôi trong làng ai cũng biết còn tên nàng người ta gọi là Ràn A Na.
Chỉ một cánh đồng nằm giữa chúng tôi. Bầy ong xây tổ trong rừng bên này nhưng đi tìm mật ở rừng bên ấy. Những bông hoa trôi dạt từ bến bên ấy bồng bềnh theo dòng suối sang bến tắm bên tôi.
Những thúng đầy hoa cum khô từ ruộng bên ấy được mang sang bán ở chợ bên này. Tên làng chúng tôi ở là Khàn A Na và An A Nà là tên người ta gọi dòng sông. Tên tôi trong làng ai cũng biết còn tên nàng người ta gọi là Ràn A Na.
Con đường nhỏ quanh co tới căn nhà bên ấy mùa Xuân thơm phức mùi hoa xoài. Khi cây gai bên ấy chín vàng chớ gặt, cây dầu nở hoa đầy vườn bên này. Những vì sao mỉm cười trên mái tranh bên ấy cũng gửi qua bên này ánh mắt lấp lánh tươi vui. Mưa tràn ao nước bên ấy làm rừng ca-đam bên này mừng lây. Tên làng chúng tôi ở là Khàn A Na và An A Nà là tên người ta gọi dòng sông. Tên tôi trong làng ai cũng biết còn tên nàng người ta gọi là Ràn A Na.

18

Lúc hai chị em đi gánh nước hễ tới nơi này họ đều mỉm cười. Hẳn họ thừa biết có ai đó đứng sau lùm cây bất kỳ khi nào họ gánh nước nơi đây. Hai chị em thì thầm với nhau khi qua nơi này. Hẳn họ thừa đoán điều thầm kín của ai đó đứng sau lùm cây bất kỳ khi nào họ gánh nước nơi đây.
Đôi nồi bỗng dưng chòng chành, nước tràn ra ngoài khi họ tới nơi này. Hẳn họ phải nhận ra tim ai đó đứng sau lùm cây đang đánh nhịp rộn ràng bất kỳ khi nào họ gánh nước nơi đây.
Khi tới nơi này hai chị em đưa mắt nhìn nhau rồi mỉm cười. Có tiếng khúc khích trong bước đi vội vã làm rối trí ai đó đứng sau lùm cây bất kỳ khi nào họ gánh nước nơi đây.

19

Em nhẹ bước trên lối mòn bên sông ngang hông mang bình nước tràn đầy. Sao lại vội quay mặt liếc nhìn tôi qua màn che phơ phất trong gió? Anh mắt sáng tươi ấy từ thâm ư trùm lên thân tôi như đợt gió nhẹ rùng mình lướt qua mặt nước lăn tăn tới bờ xa râm mát. Anh nhìn ấy đến với tôi như cánh chim chiều hối hả bay qua phòng tối không đèn từ cửa sổ này đến cửa sổ kia, rồi biến vào màn đêm âm u. Em nấp kín như vì sao đằng sau dẫy đồi; tôi là khách bộ hành lê gót trên đường dài.
Nhưng sao em dừng giây lát liếc mắt nhìn tôi qua màn che mặt khi đang nhẹ bước trên lối mòn bên sông ngang hông mang bình nuớc tràn đầy?

20

Ngày qua ngày chàng tới rồi lại đi xa. Người bạn tôi ơi, hãy mang cho chàng bông hoa đang cài trên mái tóc tôi đây.
Nếu chàng gạn hỏi ai là người cho hoa ấy, xin nhớ đừng nói tên tôi – vì chàng chỉ tới rồi lại đi xa.
Chàng ngồi trên đất bụi dưới tán cây. Người bạn tôi ơi, hãy lấy hoa cùng lá trải ra đó thành chỗ ngồi.
Đôi mắt chàng vương buồn đem u buồn đến tận tim tôi.
Chúng không nói điều đang nghĩ – vì chàng chỉ tới rồi lại đi xa.

21

Ừ mà sao chàng lại chọn lối đến cổng nhà tôi, người trai phiêu lãng, khi vừa bình minh?
Mỗi lần ra vào là mỗi lần tôi nhìn thấy chàng, mắt chàng bắt gặp mắt tôi. Tôi chẳng biết có nên chuyện trò hay cứ lặng im. Ừ mà sao chàng lại chọn lối đến cổng nhà tôi?
Đêm tháng bảy trời đầy mây đen; vào Thu không gian xanh dịu; ngày Xuân rạo rực vì làn gió phương Nam. Mỗi lần đến, chàng lại dệt lời ca bằng cung điệu mới tươi. Tôi buông tay rời việc, mắt tràn ngập sương lam. Ừ mà sao đến cổng nhà tôi chàng lại dừng chân chọn lối?

22

Lúc nàng bước nhanh qua trước mặt, tà áo nhẹ vương thân tôi. Từ hoang đảo vô danh của trái tim đơn côi làn hơi ấm áp mùa Xuân chợt thổi về. Tà áo lất phất khẽ chạm người tôi rồi mất hút nhanh như cánh hoa tả tơi bay trong gió nhẹ, rơi vào tim tôi như tiếng vóc thân nàng thở dài hay tiếng trái tim nàng thì thầm nhè nhẹ.

23

Sao em ngồi đó tay rung vòng xuyến vẩn vơ? Múc nước đầy bình đi thôi, giờ về đã đến.
Sao em đưa tay khuấn nước mà mắt cứ vẩn vơ lúc lúc lại hướng về con đường trước mặt, kiếm tìm ai đó em ơi? Múc nước đầy bình đi thôi, giờ về đã đến.
Buổi sáng từ từ trôi qua – dòng nước đen ngòm vẫn tiếp tục chảy. Sóng thành đợt nô đùa và thì thầm với nhau trò chơi vơ vẩn.
Mây lang thang tụ tập ở riềm trời là là trên mặt đất. Mây nấn ná ngó nhìn em và mỉm cười vẩn vơ. Múc nước đầy bình đi thôi, giờ về đã đến.

24

Bạn ơi! Đừng chôn chặt trong tim những nỗi niềm thầm kín. Hãy kể tôi nghe, chỉ riêng tôi, kể trong bí mật. Bạn mỉm cười duyên dáng, thì thầm dịu dàng; tôi sẽ nghe lời bàn kể bằng tim chứ không phải bằng tai.
Đêm chìm sâu, căn nhà im lặng, chìm trong tổ đang dầm mình ngon giấc ngủ say. Hãy kể tôi nghe qua nước mắt ngập ngừng, qua nụ cười gượng gạo, qua đau thương thấm lịm, qua tủi hổ lặng trầm những nỗi niềm thầm kín trong tim!

25

“Này anh bạn trẻ, hãy đến với chúng tôi, và kể cho nghe thành thực sao mắt anh có ánh dại cuồng?”
“Tôi chẳng rõ đã uống loại anh túc dại hoang nào mà trong ánh mắt lại hiện vẻ dại cuồng”.
“Xấu hổ làm sao!”
“Nhưng, nên nhớ đời có người khôn ngoan, có người dại khờ, có người cẩn thận, có người bừa bãi lung tung. Có những đôi mắt cười tươi, có những đôi mắt ướt lệ – còn trong đáy mắt tôi lại có ánh dại cuồng”.
“Này anh bạn trẻ, sao lại đứng lặng thinh thế dưới bóng mát tán cây?”
“Chân rã rời vì tim nặng chĩu u buồn nên tôi đứng lặng thinh dưới bóng mát tán cây”
“Ồ, xấu hổ làm sao!”
“Nhưng, trên đường dài có người tiến xa, có người lẽo đẽo, có người tự do, có người tù túng – còn chân tôi thì đã rã rời vì tim chĩu nặng u buồn riêng tư”.

26

“Bất kỳ thứ gì từ bàn tay em tha thiết, tôi đều giữ hết, không đòi hỏi gì hơn”.
“Vâng, vâng, em hiểu anh, người hành khất khiêm nhường, anh muốn xin tất cả những gì người đời hằng có”.
“Nếu dành cho tôi bông hoa lạc loài tôi sẽ cài hoa đó lên tim”.
“Thế nhỡ hoa có gai thì sao?”
“Tôi sẵn sàng chịu đựng”.
“Vâng, vâng, em hiểu anh, người hành khất khiêm nhường, anh muốn xin tất cả những gì người đời hằng có”.
“Nhưng một khi nếu em trìu mến đưa mắt nhìn khuôn mặt, ánh nhìn ấy sẽ cho tôi niềm vui vượt ra ngoài cõi chết”.
“Thế ngộ chỉ có những ánh nhìn hung dữ thì sao?”
“Tôi sẽ để chúng xuyên thủng tim mình”.
“Vâng, vâng, em hiểu anh, người hành khất khiêm nhường, anh muốn xin tất cả những gì người đời hằng có”.

27

“Hãy đặt lòng tin vào tình yêu cho dẫu tình yêu mang lại khổ đau. Chẳng nên khép kín lòng mình như thế”.
“Không đâu anh, lời anh tối nghĩa em không hiểu”.
“Em ơi! Trái tim ta có cũng chỉ để đem cho người đời với giọt lệ, với bài ca”.
“Không đâu anh, lời anh tối nghĩa em không hiểu”.
“Nguồn vui mong manh như giọt sương mai vừa mới nở cười đã vội vàng chết yểu. Nhưng u buồn thường dai dẳng khó tan. Hãy để tình yêu khổ đau trong mắt em bừng tỉnh”.
“Không đâu anh, lời anh tối nghĩa em không hiểu”.
“Hoa sen nở khi thấy ánh mặt trời rồi mất hết nhụy tinh và chẳng bao giờ giữ nguyên hình nụ búp trong sương lạnh vĩnh cửu mùa Đông”.
“Không đâu anh, lời anh tối nghĩa em không hiểu”.

28

Đôi mắt em hỏi han trông băn khoăn, u buồn; mắt ấy muốn tìm hiểu ý nghĩa lời tôi như mặt trăng muốn đo lường đáy biển.
Tôi đã lột trần đời mình từ đầu đến cuối để em rõ, để em hay, không đậy che, không giấu diếm. Đó là lý do tại sao em chưa hiểu ý nghĩa những điều tôi nói.
Nếu đó chỉ là viên ngọc báu, tôi sẽ đập ra trăm mảnh, xâu thành chuỗi rồi choàng lên cổ em xinh.
Nếu đó chỉ là bông hoa tròn trĩnh, nhỏ nhắn, thơm tho, tôi sẽ bứt khỏi cành rồi gài lên mái tóc em đẹp.
Nhưng đó lại là trái tim, em ơi, thì biết đâu là bờ là đáy?
Dẫu không biết hết biên giới của kinh đô tình yêu, em vẫn là Hoàng hậu trị vì trong đó.
Nếu đó chỉ là giây phút vui tươi, giây phút ấy sẽ nở thành nụ cười cởi mở và em có thể bắt gặp khi chợt thấy chợt nhìn.
Nếu đó chỉ là nỗi thương đau, ắt sẽ biến thành nước mắt trong vắt phản ánh buồn sầu thầm kín không lời than van.
Nhưng đó lại là tình yêu, em ạ. Nguồn vui, nỗi sầu của tình yêu thường mênh mông; điều tình yêu thiếu, tình yêu thừa cũng vô cùng vô tận.
Tình yêu vẫn gần gũi với em như chính cuộc đời em đang sống, song có bao giờ em hiểu rõ hoàn toàn.

29

Anh yêu mến! Nói cho em hay, kể cho em biết – bằng lời – những điều anh đang hát.
Đêm thâm u, sao lẩn trong mây, gió đang nỉ non qua kẽ lá.
Em sẽ buông lỏng vành tóc. Tấm áo choàng màu xanh sẽ trùm lấy thân em như màn đêm mênh mông.
Em sẽ ghì chặt đầu anh vào lòng; rồi cứ thế thủ thỉ cùng tim anh trong tịch mịch dịu trầm.
Em sẽ nhắm mắt lắng nghe, và không nhìn khuôn mặt.
Khi anh dứt lời, chúng mình sẽ ngồi bất động lặng im. Chỉ có lùm cây rì rào trong bóng đêm. Màn tối sẽ nhạt máu, rồi ngày sẽ rạng. Chúng mình sẽ nhìn vào mắt nhau, rồi mỗi người đi một phương. Anh yêu mến! Nói cho em hay, kể cho em biết – bằng lời – những điều anh đang hát.

30

Em là mây chiều lững lờ trôi trên bầu trời mộng ước của tôi. Đem tình yêu thèm khát, tôi hằng vẽ, hằng tạo ra em. Em là của riêng, của riêng tôi, đang ngự trị đỉnh mộng đẹp vô bờ tôi ấp ủ!
Chân em hồng đỏ khi ánh sáng của ước muốn từ tim tôi lan tới; em thu thập bài ca hoàng hôn tôi sáng tác!
Môi em đăng đắng thơm ngon như hương rượu tôi uống đậm nồng đau khổ. Em là của riêng, của riêng tôi, đang ngự trị trong giấc mộng cô đơn tôi hằng ấp ủ!
Bằng bóng tối cuồng si tôi đã làm mắt em âm u, em lẩn quất trong chiều sâu ánh mắt tôi nhìn!
Em thương mến, tôi đã nằm, gói chặt em trong lưới nhạc tôi giăng. Em là của riêng, của riêng tôi, đang ngự trị trên đỉnh mộng hiền triền miên tôi hằng ấp ủ!

31

Tim tôi, cánh chim vùng hoang dại, đã thấy cả một phương trời trong mắt em. Mắt ấy là nôi ngủ của bình minh; mắt ấy là vương quốc các vì sao đêm.
Lời tôi ca biến tan trong chiều sâu mắt em. Xin cho tôi bay vút bay vút lên cao trong phương trời ấy, trong mênh mông cô quạnh của phương trời ấy.
Xin cho tôi xé tan những màn mây rủ che và tung rộng đôi cánh trong ánh triêu dương thuộc phương trời trong mắt em.

32

Anh yêu, hãy nói em hay nếu điều này hoàn toàn là thực; hãy nói em rõ nếu điều này là sự thật.
Khi đôi mắt này loé lên làn chớp, mây đen trong lồng ngực anh nổi bão táp trả lời. Có phải môi em thơm dịu như nụ hoa tình đầu hé nở, lần đầu tiên biết mình yêu đương.
Có phải những kỷ niệm xa xưa, những tháng ngày Xuân tàn lụi vẫn còn vương rớt trên tay chân em?
Có phải trái đất giống một hồ cầm vẫn thường rung ngân lời ca khi chân em chạm tới?
Có phải sương lạnh từ cặp mắt màn đêm đã rớt xuống khi chợt thấy em dạo bước? Và có phải ánh sáng ban mai đã hân hoan vui sướng lúc bình minh trùm kín thân em?
Có phải, có phải tình anh đã một mình phiêu du qua bao thời đại, qua bao thế giới chỉ để tìm em?
Có phải cuối cùng lúc thấy em rồi niềm khao khát bao năm trong anh đã kiếm tìm yên bình tuyệt đối trong mắt, trên môi, trên suối tóc chảy dài và trong giọng em nói dịu dàng?
Và có phải lẽ nhiệm mầu huyền bí của Vô Tận Vô Cùng đã khắc nơi này vầng trán em nhỏ bé không anh? Nói em nghe, anh yêu, nếu tất cả đều là sự thật?

33

Anh ơi, em yêu anh. Xin anh tha thứ cho tình em. Như chim lạc lối, em sa vào lưới. Khi tim rung động, màn che tuột rơi, lòng em phơi trần.
Anh yêu, xin đem xót thương bao phủ trái tim trần trụi ấy và tha thứ cho tình em.
Nếu không thể yêu thương, xin tha thứ nỗi khổ đau em đang chịu đựng. Đừng đứng từ xa nhìn em bực bội.
Em sẽ lẩn vào xó góc, ngồi trong bóng tối nâng hai tay che kín nỗi trơ trẽn bẽ bàng.
Đừng nhìn em nữa, anh yêu, hãy tha thứ khổ đau em đang chịu đựng. Nếu yêu em, xin tha thứ nguồn vui em đang sống.
Khi sóng nguồn hạnh phúc cuốn lòng em trôi xa, đừng cười em buông thả đầy hiểm nguy.
Khi ngự trên ngai vàng, em sẽ thống trị anh bằng tình yêu đầy quyền uy áp chế. Lúc đã như một nữ thần, em sẽ ban cho anh thật nhiều ân huệ, những ân huệ riêng tư.
Anh yêu, hãy chịu đựng niềm kiêu hãnh và tha thứ nguồn vui em đang sống.

34

Đừng đi đâu xa, em yêu, nếu chưa xin phép. Suốt đêm anh đã canh chừng; giờ đây mi mắt nặng chĩu vì buồn ngủ.
Anh sợ mất em khi đã ngủ say. Đừng đi đâu xa, em yêu, nếu chưa xin phép.
Anh đứng dậy đưa tay tìm em rồi tự hỏi: “Hay là mình mơ?”
Liệu anh còn có thể làm gì khác hơn là đem lòng mình mà buộc lấy chân em rồi ghì chặt vào lồng ngực!
Đừng đi đâu xa, em yêu, nếu chưa xin phép.

35

Em giỡn cợt vì sợ tôi hiểu quá dễ dàng; em cất tiếng cười để giấu che giọt lệ âm thầm. Tôi hiểu, tôi hiểu nghệ thuật em dùng. Chẳng bao giờ em nói lời muốn nói.
Em tránh né bằng trăm phương nghìn kế, vì sợ tôi không mến trọng thân mình. Em đứng tách riêng, vì sợ tôi lầm với nhiều người khác. Tôi hiểu, tôi hiểu nghệ thuật em dùng. Chẳng bao giờ em đi lối muốn đi.
Em đòi hỏi nhiều hơn người khác. Đó là lý do em chẳng cần tỏ bày. Dáng đùa cợt, vẻ thờ ơ, em khước từ quà tôi trao tặng. Tôi hiểu, tôi hiểu nghệ thuật em dùng. Chẳng bao giờ em nhận món quà muốn nhận.

36

Chàng thì thầm: “Em yêu, ngước mắt nhìn anh”. Tôi nghiêm khắc nhìn chàng và nói: “Anh hãy đi đi!” Nhưng chàng bất động.
Chàng đứng trước mặt cầm hai tay tôi. Tôi nói: “Đừng gần em nữa!” Song chàng không đi.
Chàng úp mặt bên tai tôi. Nhìn chàng tôi nói: “Sao anh lại thế!” Nhưng chàng lặng thinh.
Môi chàng chạm vào má tôi. Rùng mình, tôi bảo: “Táo tợn quá chừng!” Nhưng chàng chẳng tỏ vẻ ngượng ngùng.
Chàng cài bông hoa lên tóc tôi. Tôi nói: “Vô ích lắm!” Dẫu vậy chàng cứ đứng thừ người không nhúc nhích. Chàng gỡ vòng hoa ở cổ tôi ra rồi mang đi. Mắt đẫm lệ, tôi tự hỏi lòng: “Sao chàng không lại?”

37

Giai nhân ôi! Vòng hoa đẹp tươi em đang kết có thể nào em choàng lên cổ tôi chăng? Nhưng, phải biết vòng hoa duy nhất tự tay tôi kết là để tặng nhiều người, cho những người chỉ thoáng hiện, cho những người ở vùng đất hoang vu chưa ai khám phá, cho những người thi nhân xưng tụng trong các bài ca.
Đã quá muộn rồi khi muốn tình em tim tôi đền đáp lại.
Đã có một thời đời tôi như một nụ hoa, hương thơm còn ấp trong hoa ấy. Hương nay bay tỏa bốn phương trời. Ai biết vui nào diệu kỳ hơn khi hương kia thu lại được. Ai biết vui nào diệu kỳ hơn khi hương kia phong lại được?
Tim tôi là của mọi người; tim tôi không phải của tôi dành riêng cho một ai.

38

Em yêu, xưa kia thi nhân của em đã từng ấp ôm đại mộng oai dũng phi thường.
Hỡi ôi! Thiếu cẩn trọng, tôi để mộng va vào vòng khuyên rổn rảng em đeo và rơi vào sầu não bi thương.
Mộng vỡ tan thành ca đoạn, rồi vãi vung rơi dưới chân em.
Tôi chở đầy thuyền những truyện chiến chinh xa xưa; thuyền tôi nổi chìm trong những đợt bóng cợt cười, thuyền ngấm đầy lệ rồi chìm sâu dưới nước.
Em yêu, hãy biến mất mát này thành may mắn cho tôi.
Nếu khát vọng của tôi muốn lưu danh bất tử sau khi lìa đời đến nay đã tan từng mảnh, em hãy làm cho tôi bất tử ngay trên thế gian này.
Được vậy, tôi sẽ chẳng khóc than những gì đã mất và cũng chẳng trách oán chi em, người tôi yêu, yêu hết lòng.

39

Suốt buổi sáng tôi cố kết cho xong vòng hoa, nhưng hoa cứ tuột tay rơi xuống đất.
Em ngồi đó lén nhìn tôi qua khoé mắt rình mò. Hãy hỏi đôi mắt ấy, đôi mắt mưu đồ, quái ác, lỗi về ai?
Tôi cố cất tiếng ca một bài, song chẳng thể hát nên lời.
Một nụ cười kín đáo rung nhẹ trên môi. Hãy hỏi nụ cười ấy vì sao tôi thất bại? Hãy để làn môi em chúm chím cười tươi trên lời thề nguyện nói rõ vì sao giọng tôi tan vào thinh không như ong say mật ngã trong lòng bông sen.
Trời đã về chiều. Đã đến lúc ngàn hoa khép cánh. Hãy để tôi ngồi bên em, để môi tôi cất lên lời nói âm thầm, dưới ánh mờ ảo của ngàn sao đêm.

40

Nụ cười ngờ vực dập dờn ánh mắt em lúc tôi tới ngỏ lời tạm biệt. Đã bao phen tôi tạ từ như vậy nên em lại tưởng dù có ra đi tôi cũng sớm trở về. Nó thật em nghe, trong thâm tâm tôi cũng ngờ như thế, vì ngày Xuân qua đi luôn trở lại, vì trăng tròn có đi chơi cũng chẳng đi hoài.
Năm rồi năm hoa lại đem sắc hồng nhuộm thắm cành cây; và rất có thể tôi chỉ tạ từ để rồi lại trở về lần nữa với em.
Nhưng đừng vội vàng để ảo tưởng ra đi, hãy nắm lấy dù trong giây lát. Khi tôi nói chúng mình mãi mãi xa nhau, hãy cứ cho là thực; xin cứ tin lời nhau, và riềm mắt huyền hãy để màn sương lệ khơi sâu. Rồi khi tôi trở lại hãy cười lên em, cười thỏa thích, dù nụ cười ranh mãnh đến đâu.