Thơ
nguồn : http://vi.wikipedia.org
xem thêm : tác phẩm
Nguyễn Khuyến (chữ Hán: 阮勸), tên thật là Nguyễn Thắng (阮勝) , hiệu Quế Sơn, tự Miễu Chi, sinh ngày 15 tháng 2 năm 1835, tại quê ngoại làng Văn Khế, xã Hoàng Xá, huyện Ý Yên, tỉnh Hà Nam Ninh nay là huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam. Quê nội của ông ở làng Vị Hạ (Và), xã Yên Đổ nay là xã Trung Lương, huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam[1]. Mất ngày 5 tháng 2 năm 1909 tại Yên Đổ.
Xuất thân
Cha Nguyễn Khuyến là Nguyễn Tông Khởi (阮宗起, 1796-1853), thường gọi là Mền Khởi, đỗ ba khóa tú tài, dạy học. Mẹ là Trần Thị Thoan (陳式湍, 1799-1874), nguyên là con của Trần Công Trạc (陳公鐲), từng đỗ tú tài thời Lê Mạc.
Thuở nhỏ, ông cùng Trần Bích San (người làng Vị Xuyên, đỗ Tam Nguyên năm 1864-1865) là bạn học ở trường Hoàng giáp Phạm Văn Nghị. Nguyễn Khuyến nổi tiếng là một người thông minh, hiếu học. Năm 1864, Nguyễn Khuyến đỗ đầu cử nhân (tức Giải nguyên) trường Hà Nội.
Năm sau (1865), ông trượt thi Hội nên tu chí, ở lại kinh đô học trường Quốc Tử Giám và đổi tên từ Nguyễn Thắng thành Nguyễn Khuyến, với hàm ý phải nỗ lực hơn nữa (chữ Thắng có chữ lực nhỏ, chữ Khuyến có chữ lực lớn hơn).
Đến năm 1871, ông mới đỗ Hội Nguyên và Đình Nguyên (Hoàng giáp). Từ đó, Nguyễn Khuyến thường được gọi là Tam Nguyên Yên Đổ (三元閼堵).
Năm 1873, ông được bổ làm Đốc Học, rồi thăng Án Sát tại tỉnh Thanh Hóa. Năm 1877, ông thăng Bố Chính tỉnh Quảng Ngãi. Sang năm sau, ông bị giáng chức và điều về Huế, giữ một chức quan nhỏ với nhiệm vụ toản tu Quốc Sử Quán. Nguyễn Khuyến cáo quan về Yên Đổ vào mùa thu năm 1884 và qua đời tại đây.
Nguyễn Khuyến là người có phẩm chất trong sạch, mặc dù ra làm quan nhưng nổi tiếng là thanh liêm, chính trực. Nhiều giai thoại kể về đời sống và sự gắn bó của Nguyễn Khuyến đối với nhân dân. Ông là người có tâm hồn rộng mở, giàu cảm xúc trước cuộc sống và gắn bó với thiên nhiên.
Hoàn cảnh lịch sử
Nguyễn Khuyến ra làm quan giữa lúc nước mất nhà tan, cơ đồ nhà Nguyễn như sụp đổ hoàn toàn nên giấc mơ trị quốc bình thiên hạ của ông không thực hiện được.
Lúc này Nam Kỳ rơi vào tay thực dân Pháp. Năm 1882, quân Pháp bắt đầu đánh ra Hà Nội. Năm 1885, họ tấn công kinh thành Huế. Kinh thành thất thủ, Tôn Thất Thuyết nhân danh vua Hàm Nghi xuống chiếu Cần Vương, nhân dân hưởng ứng khắp nơi. Nhưng cuối cùng phong trào Cần Vương tan rã.
Có thể nói, sống giữa thời kỳ các phong trào đấu tranh yêu nước bị dập tắt, Nguyễn Khuyến bất lực vì không làm được gì để thay đổi thời cuộc nên ông xin cáo quan về ở ẩn. Từ đó dẫn đến tâm trạng bất mãn, bế tắc của nhà thơ.
Tác phẩm
Các tác phẩm gồm có Quế Sơn thi tập, Yên Đổ thi tập, Bách Liêu thi văn tập, Cẩm Ngữ,"Bạn đến chơi nhà", và 3 bài thơ hay về thu: Thu điếu, Thu ẩm và Thu vịnh cùng nhiều bài ca, hát ả đào, văn tế, câu đối truyền miệng.
Quế sơn thi tập khoảng 200 bài thơ bằng chữ Hán và 100 bài thơ bằng Chữ Nôm với nhiều thể loại khác nhau. Có bài Nguyễn Khuyến viết bằng chữ Hán rồi dịch ra tiếng Việt, hoặc ông viết bằng chữ Việt rồi dịch sang chữ Hán. Cả hai loại đều khó để xác định vì chúng rất điêu luyện.
Trong bộ phận thơ Nôm, Nguyễn Khuyến vừa là nhà thơ trào phúng vừa là nhà thơ trữ tình, nhuỗm đậm tư tưởng Lão Trang và triết lý Đông Phương. Thơ chữ Hán của ông hầu hết là thơ trữ tình. Có thể nói cả trên hai lĩnh vực, Nguyễn Khuyến đều thành công.
Thẹn thùng cô gái huế
Lượt xem: 13616
17/12/2014 20:16
Em - cô gái miền trung thôn Vỹ Dạ
Mới vào Nam nên vẫn nón bài thơ
Nắng nghiêng che hay đứng lặng thẫn thờ
Khi ai đến làm quen bên phượng vĩ.
Phiên toà ô nhục
Lượt xem: 22431
17/12/2014 20:15
Một phiên toà không hề có công lý
Những con người cũng chẳng có lương tâm
Những trái tim đang mắc bịnh tâm thần
Nào phân biệt tiếng lòng cho nhân bản
Những ngày mưa tháng sáu
Lượt xem: 19203
17/12/2014 20:14
Những ngày mưa cuối tháng sáu Sacramento 2013
Tôi ngồi đây với khung trời tháng sáu
Cơn mưa nào làm ướt một đôi nơi
Nắng không về nên bóng cũng ngừng trôi
Mưa tháng sáu ướt tóc nàng mùa hạ
Những mảnh đời.......
Lượt xem: 23483
17/12/2014 20:13
Những Mảnh Đời.......
Không khỏi xót xa _ chạnh lòng khi nhìn thấy những hình ảnh của các em trẻ thơ ở Việt Nam bị những chứng bịnh nan y mà gia đình không có tài chính để chửa trị, sự sống như sợi chỉ treo mành, chỉ còn biết nhờ sự kêu gọi của những đài truyền hình và những người có lòng hảo tâm
Mặt trời trong mưa đổ vọng tiếng quê hương
Lượt xem: 18817
17/12/2014 20:11
Nói đi anh còn gì im tiếng mãi
Nước Việt Nam đâu phải của riêng ai
Trống Mê Linh còn in dáng trang đài
Hồn Trưng Vương hào hùng theo trang sử
Quê hương trong từng giọt đắng
Lượt xem: 20549
17/12/2014 20:10
Tôi tặng anh một bài thơ mộc mạc
Những nghĩa từ thao thức đêm trắng đêm
Lá vàng rơi hiu hắt bên cạnh thềm
Và bỗng chợt ru hồn mình thi sĩ
Những bàn chân trái_phải
Lượt xem: 30742
17/12/2014 20:09
Anh từ chối chủ nghĩa của cộng sản
Anh bảo rằng yêu tổ quốc_quê hương
Anh đấu tranh hô khẩu hiệu xuống đường
Cũng chính anh giúp đảng thêm ngoại tệ
Nhỏ vẫn còn... nhỏ
Lượt xem: 28919
17/12/2014 20:08
Xe nước mía bên cổng trường còn đó
Áo trắng nào nhớ quá dáng thân quen
Nhỏ thẹn thùng Nhỏ nói ....Nhỏ không tên
Nhỏ không tên thôi đừng theo hỏi nữa
Nước mắt người tình
Lượt xem: 23252
17/12/2014 19:56
Hồng hồng mấy giọt mưa hoa
Xanh xanh mấy giọt sương sa mắt huyền
91. Nắng phai
Lượt xem: 14368
17/12/2014 19:41
Tác giả: Luân Tâm
Biết có còn chăng chút nắng phai
Gió mưa xóa hết nợ lưu đày
Ngày đêm mong ngủ ôm gối mẹ
Chẳng nợ ai cũng chẳng phiền ai!
Hiển thị 1231 - 1240 tin trong 2160 kết quả