Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Nhớ một thuở cùng bao thiếu nữ
Mà nay gò mả, ma rừng.
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Có của nhà vẫn còn ham tơ nhú
Ngồi chẳng yên, hồn dạ cứ vi vu.
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga
Trinh tiết thời nay em mở cửa
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
LỜI BÌNH: Dường như ban đầu khi sáng tác bài thơ này tác giả chỉ có ý định viết chơi. Mái tóc một thời trẻ tuổi nhà thơ đã cùng dan díu với bao nàng thiếu nữ xinh đẹp, thế mà giờ đây:
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Chỉ còn biết ve vãn bên các bà gái goá? Ta hãy đọc đến câu thơ thứ năm:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Buồn đến chảy nước mắt mà đau xót. Nhưng câu thơ tiếp sau thì lại thật thi ca:
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Lời thơ khá uyển chuyển và phong hoa. Tuy nó mô tả những dòng nước mắt lã chã rơi xuống mùa thu của đất trời, nhưng lại tạo thành tứ thơ hay:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Sự chuyển đổi giọng và nhịp của những câu thơ như thế mang nhiều tính nhạc, kết hợp với nghĩa thơ để gây một âm hưởng trong rung cảm của trái tim, đưa thi phẩm trở thành một bản thơ trữ tình thi vị. Những câu thơ rơi được tác giả nhặt lên ấy, hoà với dòng lệ đời chảy xuống mùa thu xao xiết buồn. Một mùa thu của tình yêu muốn được mơn trớn và vuốt ve:
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga...
Đêm Tóc Đá là một bài thơ tình khá lãng mạn, ẩn chứa một nỗi lòng hiu hắt và khát vọng của tuổi hoa niên! Nhưng ngòi bộc phá nổ của bài thơ chính nằm ở trong câu thơ kết, nó chứa chất cả nỗi nhân tình thế thái:
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
Mang ngai vàng là biểu tượng cho quyền lực tối cao thời vua chúa, đặt nó "dưới" cả cái... của đàn bà? Một câu thơ rất Hồ Xuân Hương, cay độc. Văn thơ thường mượn xưa nói nay, không phải nó chỉ ám chỉ mỗi ngày xưa mà còn về cả hôm nay. Suy cho cùng chẳng cái gì bằng “cái ấy” của đàn bà. Ý trong nghĩa đen, là khởi điểm cho cả chính trị và triết học!
Nhưng về nghĩa bóng, câu thơ bộc lộ một ý nghĩa phản biện xã hội. Chính câu thơ kết như thế đã nâng tầm vóc thi phầm Đêm Tóc Đá cao lên trong hàng bậc của thi ca.
NGỌC BÍCH
Trích tập "Phê bình & tiểu luận thi ca Phạm Ngọc Thái" 2013.
Quê hương
Lượt xem: 26685
20/12/2014 09:50
Quê hương là gì hở mẹ
Mà cô giáo dạy phải yêu
Quê hương là gì hở mẹ
Ai đi xa cũng nhớ nhiều
Tạ lỗi Trường Sơn
Lượt xem: 20265
20/12/2014 09:49
Đã 34 năm trôi qua. hòa bình cũng dài ngang bằng cuộc chiến tranh khốc liệt nhất trong lịch sử. chưa có cuộc chiến nào ám ảnh một dân tộc cho bằng cuộc chiến tranh này, nó thay đổi hình thái xã hội. thay đổi số phận con người. Công bố bài thơ viết năm 27 tuổi, bảy năm sau hòa bình(1982). nay nhìn lại, tôi cũng không hiểu điều gì đã dẫn dắt cho những dòng chữ này.
Thằng ăn cướp! Thanks !
Lượt xem: 34923
20/12/2014 09:38
Thằng ăn cướp! thanks !
Dẫu gì ta cũng cảm ơn mày
thằng kẻ cướp!
Tháng mười - Thành phố Dốc Đồi - của H.n.b
Lượt xem: 15743
20/12/2014 09:36
thành phố dốc đổi già theo người đi
hoa quì dại có bao giờ vàng thế
sao hoa quì buôn quá
hay chính ta buổn
Thỉnh thoảng
Lượt xem: 25776
20/12/2014 09:35
Đôi khi bỗng nhớ một chốn nàomỗi ngày mỏi cổ ngó lêu nghêu cao ốc
mỗi buổi ra đường toé đom đóm mắt
thì ta lại nhớ một chốn nào
có gì mềm như lá ở trên cao
Thơ chưa đề tựa số 1
Lượt xem: 19885
20/12/2014 09:34
Đã mưa rồi đó
những chiều mưa rửa sạch mái ngói
dù muộn - cũng đã trở về
dù tầm tã - cũng đã trở về
Thơ chưa đề tựa số 2
Lượt xem: 22295
20/12/2014 09:34
Thỉnh thoảng cuộc đời không đáng yêu
tôi ném thơ tôi vào lửa
vo viên dưới chân bàn
ấy là khi một người đi lấy chồng
Thơ chưa đề tựa số 3
Lượt xem: 20080
20/12/2014 08:28
ta về chơi với trẻ con thôi
ta cầm tay bé như cầm cỏ
tiếng cười mang nắng lụa ra phơi
phờ phạc ta một ngày hôm qua
Thơ chưa đề tựa số 4
Lượt xem: 16140
20/12/2014 08:28
nơi ấy
trên triền dốc cao
nhìn xuống hổ, đổi và thung lũng
chị tôi
Thơ trong công viên
Lượt xem: 15370
20/12/2014 08:26
vốn tình hay quên và thường đến muộn
chỗ đã có người ngồi
chẳng sao
thì ta ngổi xuống cỏ
Hiển thị 1051 - 1060 tin trong 2681 kết quả