Thơ
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Nhớ một thuở cùng bao thiếu nữ
Mà nay gò mả, ma rừng.
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Có của nhà vẫn còn ham tơ nhú
Ngồi chẳng yên, hồn dạ cứ vi vu.
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga
Trinh tiết thời nay em mở cửa
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
LỜI BÌNH: Dường như ban đầu khi sáng tác bài thơ này tác giả chỉ có ý định viết chơi. Mái tóc một thời trẻ tuổi nhà thơ đã cùng dan díu với bao nàng thiếu nữ xinh đẹp, thế mà giờ đây:
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Chỉ còn biết ve vãn bên các bà gái goá? Ta hãy đọc đến câu thơ thứ năm:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Buồn đến chảy nước mắt mà đau xót. Nhưng câu thơ tiếp sau thì lại thật thi ca:
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Lời thơ khá uyển chuyển và phong hoa. Tuy nó mô tả những dòng nước mắt lã chã rơi xuống mùa thu của đất trời, nhưng lại tạo thành tứ thơ hay:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Sự chuyển đổi giọng và nhịp của những câu thơ như thế mang nhiều tính nhạc, kết hợp với nghĩa thơ để gây một âm hưởng trong rung cảm của trái tim, đưa thi phẩm trở thành một bản thơ trữ tình thi vị. Những câu thơ rơi được tác giả nhặt lên ấy, hoà với dòng lệ đời chảy xuống mùa thu xao xiết buồn. Một mùa thu của tình yêu muốn được mơn trớn và vuốt ve:
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga...
Đêm Tóc Đá là một bài thơ tình khá lãng mạn, ẩn chứa một nỗi lòng hiu hắt và khát vọng của tuổi hoa niên! Nhưng ngòi bộc phá nổ của bài thơ chính nằm ở trong câu thơ kết, nó chứa chất cả nỗi nhân tình thế thái:
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
Mang ngai vàng là biểu tượng cho quyền lực tối cao thời vua chúa, đặt nó "dưới" cả cái... của đàn bà? Một câu thơ rất Hồ Xuân Hương, cay độc. Văn thơ thường mượn xưa nói nay, không phải nó chỉ ám chỉ mỗi ngày xưa mà còn về cả hôm nay. Suy cho cùng chẳng cái gì bằng “cái ấy” của đàn bà. Ý trong nghĩa đen, là khởi điểm cho cả chính trị và triết học!
Nhưng về nghĩa bóng, câu thơ bộc lộ một ý nghĩa phản biện xã hội. Chính câu thơ kết như thế đã nâng tầm vóc thi phầm Đêm Tóc Đá cao lên trong hàng bậc của thi ca.
NGỌC BÍCH
Trích tập "Phê bình & tiểu luận thi ca Phạm Ngọc Thái" 2013.
Ký hữu
Lượt xem: 20343
21/08/2013 20:42
Mạc mạc trần ai mãn thái không
Bế môn cao chẩm ngọa kỳ trung
Nhất thiên minh nguyệt giao tình tại
Bách lý Hồng sơn chánh khí đồng
Xuân tiêu lữ thứ
Lượt xem: 16291
21/08/2013 20:41
Ám lý thiên kinh vật hậu tân.
Trì thảo (1) vị lan thiên lý mộng,
Đình mai dĩ hoán nhất niên xuân.
Anh hùng tâm sự hoang trì sính,
Vết mây
Lượt xem: 18430
21/08/2013 20:37
Lòng vẫn bâng khuâng hương lửa nhớ
Người đi áo bạc dặm trường xa
Con đò ly khách mênh mông sóng
Đã mỏi mòn chưa, những mộng hoa ?
Tiểu sử
Lượt xem: 20324
21/08/2013 20:36
Phương Triều
Sanh tại Sa-đéc. Dạy học (Trung học tư thục Cộng Hòa, đường Trương Minh Giảng, Sài-gòn).
Quên
Lượt xem: 27953
21/08/2013 20:32
Nửa dêm thức dậy ôn bài
Tưởng còn đi học, tới ngày đi thi.
Nhìn em dáng ngủ nhu mì
Tắt đèn.
Nhiễu nhương
Lượt xem: 27282
21/08/2013 20:31
Từ qua nghiệp chướng về hiu quạnh
Đã nhặt thêm nhiều trái thị phi
Người che nửa mặt đời nghiêng ngả
Vệt nắng soi lưng nghĩa lý gì !
Mùa Thu cổ tích
Lượt xem: 15129
21/08/2013 20:30
Người tới hỏi... người thiên thu nằm đó
Bao năm dài trời thức muộn hừng đông
Con chim nhỏ chối từ câu hát mượn
Miệng cười sao lòng chậm nỗi vui mừng !
Lông ngỗng
Lượt xem: 15866
21/08/2013 20:29
Người bỗng cô đơn như xương rồng
Xương còn xương xẩu, thịt da không !
Bạn xương là cát buồn sa mạc
Cố thủ bằng gai. Có chắc không ?
Góc phố
Lượt xem: 19399
21/08/2013 20:28
ạnh không em, mưa lại về góc phố
Lão ách khùng binh xập xám ăn gian
Có phải tự nhiên ta cùng lẩn quẩn
Hao hụt hoài, ruột thịt cứ ly tan !
Giọt sữa đất
Lượt xem: 18727
21/08/2013 20:27
Thương giọt phù sa như là sữa đất
Đêm quê nghèo mưa trắng lạnh Tiền giang...
Em thả tóc hương lài thơm gối mộng
Búp tay mềm với gọi giấc mơ tan
Hiển thị 2231 - 2240 tin trong 2681 kết quả