Thơ
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Nhớ một thuở cùng bao thiếu nữ
Mà nay gò mả, ma rừng.
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Có của nhà vẫn còn ham tơ nhú
Ngồi chẳng yên, hồn dạ cứ vi vu.
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga
Trinh tiết thời nay em mở cửa
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
LỜI BÌNH: Dường như ban đầu khi sáng tác bài thơ này tác giả chỉ có ý định viết chơi. Mái tóc một thời trẻ tuổi nhà thơ đã cùng dan díu với bao nàng thiếu nữ xinh đẹp, thế mà giờ đây:
Nửa đời tóc hoá thành đá cả
Rụng vãi thềm đầy phủ quanh trăng...
Chỉ còn biết ve vãn bên các bà gái goá? Ta hãy đọc đến câu thơ thứ năm:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Buồn đến chảy nước mắt mà đau xót. Nhưng câu thơ tiếp sau thì lại thật thi ca:
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Lời thơ khá uyển chuyển và phong hoa. Tuy nó mô tả những dòng nước mắt lã chã rơi xuống mùa thu của đất trời, nhưng lại tạo thành tứ thơ hay:
Tai nghe tóc ve bên bà gái goá
Nhặt câu thơ rơi, lệ lã chã mùa thu…
Sự chuyển đổi giọng và nhịp của những câu thơ như thế mang nhiều tính nhạc, kết hợp với nghĩa thơ để gây một âm hưởng trong rung cảm của trái tim, đưa thi phẩm trở thành một bản thơ trữ tình thi vị. Những câu thơ rơi được tác giả nhặt lên ấy, hoà với dòng lệ đời chảy xuống mùa thu xao xiết buồn. Một mùa thu của tình yêu muốn được mơn trớn và vuốt ve:
Trên kia nguyệt không quần như đã
Đêm thơm chùa, trắng dã tấm thân nga...
Đêm Tóc Đá là một bài thơ tình khá lãng mạn, ẩn chứa một nỗi lòng hiu hắt và khát vọng của tuổi hoa niên! Nhưng ngòi bộc phá nổ của bài thơ chính nằm ở trong câu thơ kết, nó chứa chất cả nỗi nhân tình thế thái:
Ngai vàng còn "dưới" cái em ta!
Mang ngai vàng là biểu tượng cho quyền lực tối cao thời vua chúa, đặt nó "dưới" cả cái... của đàn bà? Một câu thơ rất Hồ Xuân Hương, cay độc. Văn thơ thường mượn xưa nói nay, không phải nó chỉ ám chỉ mỗi ngày xưa mà còn về cả hôm nay. Suy cho cùng chẳng cái gì bằng “cái ấy” của đàn bà. Ý trong nghĩa đen, là khởi điểm cho cả chính trị và triết học!
Nhưng về nghĩa bóng, câu thơ bộc lộ một ý nghĩa phản biện xã hội. Chính câu thơ kết như thế đã nâng tầm vóc thi phầm Đêm Tóc Đá cao lên trong hàng bậc của thi ca.
NGỌC BÍCH
Trích tập "Phê bình & tiểu luận thi ca Phạm Ngọc Thái" 2013.
Lần cuối
Lượt xem: 21794
19/12/2014 16:41
lần cuối môi tìm môi
lệ dâng nhòa mắt tôi
giờ đây đường vắng bóng
chỉ còn một mình tôi
Lặng nhớ
Lượt xem: 19452
19/12/2014 16:41
cát biển im lìm đón gót em
dấu chân nho nhỏ gợi êm đềm
gió vi vu thổi hồn theo sóng
hương tình thoang thoảng rối tim thêm
Luyến lưu
Lượt xem: 21946
19/12/2014 16:40
Anh gửi đến em một cánh hồng
Nhửng ngày em vắng trống mênh mông
Hương em thoang thoảng từ ký ức
Quyện với gió sầu lúc cuối đông
Man mác 2
Lượt xem: 17589
19/12/2014 16:38
chiều tím em tôi
bên đường phố vắng
hẹn cùng nắng vương
sầu giăng khắp ngỏ
lệ vẫn chưa nhòa
Mong manh tình sầu
Lượt xem: 18793
19/12/2014 16:37
Về đi anh em buồn như thu khóc
những giận hờn theo hạ đã trôi qua
ở phương xa tình có nghĩ đến nhà
trong giọt nă'ng áo cô đơn em khoác
Một mai đi
Lượt xem: 20561
19/12/2014 16:36
Một mai đi tình mơ đành gác lại
để đợi chờ lén nhẹ khép cửa tim
sao bóng ai vẫn khuấy những êm đềm
gây lưu luyến tưởng đi vào quên lãng
Mùng tám tháng ba
Lượt xem: 19716
19/12/2014 16:35
hôm nay là mùng tám tháng ba
có phải em đang đứng trức nhà
mắt đang hừng hực tìm ai đó
em làm anh sợ nên tránh xa
Mười thương
Lượt xem: 33501
19/12/2014 16:33
Một thương cái dáng anh gầy
lưng còng vai khọm lần mờ bước xiên
Hai thương anh thấy cũng hiền
cả ngày chẳng nói miệng đầy bia hơi
Nếu tôi biết cách nói với nàng
Lượt xem: 19875
19/12/2014 16:32
nếu tôi biết cách nói với nàng
tôi chỉ ... tôi chỉ
tôi chỉ thì thầm những thương yêu
nàng nghiêng đầu sát nghe tôi nói
hương tóc thoảng làm óc tôi ngây
Ngàn gió gọi tên
Lượt xem: 23878
19/12/2014 16:32
em giấu tình sầu trong ánh mắt
làm anh thờ thẩn kiếm trên sao
em giấu tình đau trong ngõ tắt
để anh mê mải tìm trong mơ
Hiển thị 1211 - 1220 tin trong 2681 kết quả