xiii. Nhà Hồ và giặc nhà Minh (1400 - 1418)
1. Nhà Hồ cướp ngôi nhà Trần
Quý-Ly gắm-ghé vạc Trần.
Quyết dời kẻ-chợ về gần An-tôn.
Đã xui truyền vị cho con,
Ngọc-Thanh lại kết oan-hồn một giây.
Gặp khi Thiếu-Đế thơ-ngây,
Khát-Chân, Trần Hãng đêm ngày hợp-mưu.
Hội-minh vừa mới lên lầu,
Ba trăm đồ-đảng cùng nhau hiệp-tình.
Dùng-dằng chưa kịp cất binh,
Hở cơ một phút tan-tành như tro.
Quý-Ly mới đổi họ Hồ,
Quốc-danh là hiệu Đại-Ngu chương-hoàng.
Truyền ngôi con cả Hán-Thương,
Tự xưng là Thái-thượng-hoàng ở trong.
Sai người dâng biểu cầu-phong,
Dối Minh xin để nối dòng quốc-quân.
2. Quân Minh diệt nhà Hồ
Nguyễn-Khang giả tiếng họ Trần,
Sang Minh xin lấy viện-quân đưa về.
Chi-lăng nghe động cổ-bề,
Lý-Bân, Mộc-Thạnh trỏ cờ tới nơi.
Quân Minh nhân thế đuổi dài,
Nhị Hồ mới chạy ra ngoài phương xa.
Núi Cao-vọng, bến Kỳ-la,
Đường cùng phải bắt cũng là trời xui!
Tôn-vinh kể được mấy hơi,
Sáu năm tiếm-vị, muôn đời ô-danh
3. Trần-Giản-Định chống Minh
Quý-Ly tội ác đã đành,
Rồi ra lại gặp người Minh hung-tàn.
Chia phủ, huyện, đặt quân-quan,
Cỏ cây đều phải lầm-than hội này
Dòng Trần chưa dứt một dây,
Triệu-Cơ còn rắp ra tay đồ-hồi.
Lại phù Giản-Định lên ngôi,
Cảnh-Chân, Đặng-Tất vua tôi hiệp-tình.
Mở cờ đánh với quân Minh,
Phá đồn Cổ-lộng, đốt thành Bô-cô.
Ví hay nhân thế tràng-khu,
May ra khôi-phục cơ-đồ cũng nên.
Trùng-hưng cơ-tự chưa bền,
Bỗng không đem kẻ tướng hiền giết đi,
Cho nên hào-kiệt bạn-ly,
Cánh vây không có, còn gì mà mong?
4. Trần-Trùng-Quang chống Minh
Tướng-môn lại có con dòng,
Đặng-Dung, Cảnh-Dị mới cùng hợp mưu.
Một hai quyết-chí đồng-cừu
Cùng đem binh-sĩ ruổi vào Chi-la.
Lại tìm dòng-dõi Trần-gia,
Tôn-phù Quý-Khoáng, ấy là Trùng-Quang.
Đem binh vào phủ Thiên-tràng,
Đón vua Giản-Định về đàng Nghệ-an.
Cùng nhau gánh việc gian-nan,
Hạ-hồng tế ngựa, Bình-than đỗ-thuyền.
Quân Minh cố giữ thành bền,
Bỗng đâu Trương-Phụ băng miền lại sang.
5. Quân Minh chiếm toàn cõi Đại-Việt
Từ khi Giản-Định đầu hàng,
Nghệ-an đất cũ Trùng-Quang lại về.
Quân Minh chiếm giữ Bắc kỳ,
Vua Trần lánh ở Nam-thùy một nơi.
Đặng-Dung, Cảnh-Dị mấy người,
Thế cùng dù có tướng tài cũng thua.
Trước sau mười bốn đời vua,
Một trăm tám chục xuân-thu chưa chầy.
Loạn-cơ bởi tự ai gầy?
Quý-Ly tiếm-thiết tội dây muôn đời.
Chẳng qua lịch đổi, số dời,
Xui ra cho đứa gian-hồi nhuốm tay.
6. Chính-sách nhà Minh
Cốc-lăng trời khéo đổi thay,
Giận riêng bờ cõi từ nầy thuộc Minh.
Người trí-thức, kẻ tài danh,
Nam-sơn đào-độn, Bắc-đình câu lưu,
Thuế tơ, thuế thóc tham cầu,
Mỏ vàng mỏ bạc, trưng-thâu cũng nhiều;
Săn bạch-tượng, hái hồ-tiêu,
Mò châu, cấm muối, lắm điều hại dân.
Bao giờ 2
Lượt xem: 13680
19/12/2014 17:07
bao giờ ta hết chờ nhau
tình theo năm tháng trôi mau quên về
bao giờ ta trọn câu thề
tay mơn môi mọng soi mê nắng vàng
Bất công
Lượt xem: 20423
19/12/2014 17:07
bắt thang lên hỏi ông trời
sao tui chẳng thấy em nào iu tui
sáng chiều một bóng lũi lùi
cơm thiu canh lạnh chẳng dzzzui tí nào
Bến vắng, sầu thu
Lượt xem: 17362
19/12/2014 17:05
Ôi, thu sang
Nhìn em luyến lưu từng ngày
Mang tình ai
Ngày tháng qua mỏi mòn chờ héo hắt
Bụi bám cả đời tôi
Lượt xem: 16516
19/12/2014 17:05
những bước tình đã lỡ
vết thương lòng chưa phai
mỗi người xuôi mỗi ngả
chỉ còn tôi và tôi
Chẳng có gì
Lượt xem: 25625
19/12/2014 17:04
Chẳng có gì
Chỉ là thơì gian thoảng nhẹ
Chẳng có gì
Chỉ là hạnh phúc thoáng qua
Chiều buồn
Lượt xem: 18109
19/12/2014 17:02
chiều hôm qua tự dưng buồn man mác
khói café lơ lửng khuấy thời gian
gió vi vu cành thông buông pháo tuyết
lá lìa cành lỡ hẹn với tàn thu
Chiều hôm nay áo vàng xa muôn dặm
Lượt xem: 24758
19/12/2014 17:01
cũng chẳng phải hay vô tình như gió
dứt lá vàng để cành trụi sương thu
cũng chẳng phải như mây hay hờ hũng
nhẹ trôi đi dù nức nở trăng mờ
Chiều nay mong dáng ai
Lượt xem: 15170
19/12/2014 17:00
trời xuân trong gió bay
sa mù cuối chân mây
ngập ngừng sóng quên xoay
lòng ai có đổi thay
Chốn cũ
Lượt xem: 17343
19/12/2014 16:59
Ngỏ vắng vườn hoang cửa phai màu
ngói rơi tơ nhện giăng tường cao
thoảng đâu ngang lá mùi hương ấy
gợi một dáng người dạ nao nao
Chưa phải mùa thu
Lượt xem: 17082
19/12/2014 16:59
Chưa phải là mùa thu
Sao hoa phai trong ánh nắng
Sao lá vàng tung bay
Lao xao chạy trong phố vắng
Hiển thị 791 - 800 tin trong 2288 kết quả